آثار ربوبیت و پروردگاری خدا

از نظر آموزه های وحیانی قرآن، ربوبیت و پروردگاری خدا، نخستین تجلی در ساحت خلقت است؛ زیرا خدا با ربوبیت خویش هر چیزی را به سوی کمال رهنمون می شود و آنها را پرورش می دهد.آثاری برای ربوبیت و پروردگاری خدا در میان انسان ها است که توجه به آن می تواند تحول اساسی در بینش و نگرش انسان مومن ایجاد کند و او را در مسیر کمالی و بهره گیری از ربوبیت قرار دهدربّ به معنای پرورش، تدبیر، قیمومیت، تربیت ظاهری و باطنی و مانند آنها است. خدا در مقام ربوبیت و ظهور صفت پروردگاری در مخلوقات هستی تصرفاتی را انجام می دهد که موجب رسیدن آنها به کمالات بایسته و شایسته آنان است. ربوبیت خدا دارای دو جهت تاثیرگذاری یکی از سوی خدا نسبت به انسان و دیگری از سوی انسان نسبت به خدا است. به این معنا که آثار ربوبیت الهی را می بایست در دو ساحت انسان نسبت به خدا و خدا نسبت به انسان ره گیری و شناسایی کرد.برخی از مهم ترین ربوبیت خدا برای انسان عبارتند از: آرامش و سکونت، آسایش،آسانی تکالیف برای انسان، اتمام حجت قبل از هلاکت و کیفر کافران و ظالمان، اجابت دعا و پذیرش درخواست بندگان،احسان به بندگان، احیای مردگان، مقتضی اطعام خدا به بندگان، افشای اخبار و اعمال دنیوی انسان در قیامت، خلافت و امامت حضرت ابراهیم و امام علی و معصومان علیهم السلام، مقتضی ابتلاء و فتنه انسان، امداد الهی به مومنان و فرزندان آنان، فرمان و اذن خدا در امور گوناگون، برخورداری از امنیت، افاضه خیرها و برکات به جهانیان و انسان، برگزیدگی پیامبران برای رسالت الهی، ارایه دلایل روشن و برهان برای هدایت انسان از جانب خدا، ورود مومنان به بهشت، غنا و بی نیازی خدا از دیگران، دادن پاداش آخرتی به نیکوکاران و صالح، پیدایش آخرت و برپایی آن، فرجام نیک و پیروزی مومنان و مستغضفان و مطلومان بر کافران و مستکبران و ظالمان، تدبیر امور انسان با فرمان الهی، تدبیر امور جهان، تسخیر هستی از جمله جنیان برای انسان، تعلیم اسماء الهی و کلمات و علوم الهی به انسان، تقدیر امور در شب قدر با نزول روح و فرشتگان،حسابرسی قیامت در حق جن و انس، حشر و جمع آوری انسان در قیامت، حفاظت موجودات جهان، خاستگاه حق ، دادن حکم به پیامبران ،حکمت الهی، حکومت، حمد و ستایش الهی، اجرای امور خارق عادت در شرایط خاص، خلافت الهی انسان در زمین، خلقت انسان، خلقت حیوانات و موجودات، نزول خیر و رحمت از ناحیه خدا، قضاوت و داوری نهایی و حسابرسی در قیامت، دعوت انسان به راه ربوبیت و پروردگاری، خاستگاه عزت الهی، ابتلایی انسان به ذلت و عزت در دنیا و آخرت، رحمت عام و خاص نسبت به بندگان، ارسال رسولان و پیامبران به سوی انسان برای هدایت، تامین رزق و روزی موجودات در دنیا و آخرت، گسترش آفتاب و سایه، سقایت و آب دادن به انسان، تدبیر امور در چارچوب سنت هایی چون امهال و اجل، توفیق شرح صدر به انسان، شفابخشی به بیماران، شفاعت دادن به معصومان،شمول صلوات خدا بر صابران،امر به عدالت قسطی اجتماعی، مقتضای عطایا و افاضات پیاپی خدا به همه موجودات و انسان، عطایای خاص به پیامبر(ص) تا سطح رضایت، مقتضی علم و حکمت الهی، افزایش و کاهش عمر انسان، تعلق غضب الهی به مشرکان و کافران،تفضل الهی به بندگان، تغییر قبله ، انزال کتب آسمانی از جمله قرآن، برپایی قیامت، تحقق وعده های الهی، پاداش و کیفر،نزول موائده عام و خاص به بندگان، مودت و محبت خدا به بندگان، محرومیت تکذیب کنندگان آیات الهی از ایمان آوری،معاد و ملاقات انسان با خدا،برخورداری از مغفرت و آمرزش، پند و موعظه به انسان ها، رافت و مهربانی در حق بندگان، نجات انسان از گرفتاری ها، نزول فرشتگان برای ایفای نقش در جهان، نظارت دایمی و آگاهی کامل بر احوال و افکار و اعمال انسان، برخورداری از نعمت ها، وحی به پیامبران، هدایت عام و خاص و مانند آنها.اعتقاد و ایمان به ربوبیت و پروردگاری خدا در عقاید و رفتارها و اعمال انسان آثاری دارد که برخی از مهم ترین آنها عبارتند از: اجتناب از گناه و معصیت از سوی بندگان، اخبات بندگان و خضوع در برابر خدا، تحقق اراده و اختیار انتخاب در عقاید و اعمال برای انسان، ایجاد اخلاص در بندگان، عامل استعاذه بندگان به خدا، عامل استعانت بندگان به خدا، مقتضی تضرع انسان در برابر خدا برای رهایی از گرفتاری و مشکلات، مقتضی استغفار انسان به درگاه خدا،مقتضی اطاعت انسان از خدا و اجابت فرمان های الهی، امیدواری انسان به خدا، انابه و بریدن از غیر خدا به سوی خدا و بازگشت به سوی او، انقطاع الی الله و بریدن از غیر خدا، مقتضی ایمان انسان به خدا، تبلیغ پیام های الهی در میان مردمان، تسبیح انسان بلکه همه هستی حتی فرشتگان نسبت به خدا،تسلیم انسان در برابر خدا، تضرع به درگاه خدا، تقوای الهی در انسان، تکبیر و تعظیم خدا از سوی انسان، تنزیه خدا از هر گونه شرک، توبه و بازگشت انسان به سوی خدا، توحید و یکتایی خدا، توسل و تقرب به خدا، توکل به خدا، جهاد در راه خدا، خداجویی و حرکت در صراط مستقیم الهی از سوی انسان، اجتناب از تکبر و انجام اعمال عبادی از سجده و رکوع،خوف و خشیت علمی از خدا، خویشاوندی میان انسان ها، دعا و نیایش و درخواست از خدا، ذکر و یادکرد خدا، تلاش انسان برای جلب رضایت و خشنودی خدا، سجده برای خدا،شکرگزاری انسان، ارایه شکوائیه به درگاه خدا، مقتضی اشتیاق و امیدواری انسان به خدا، مقتضی عبادت و بندگی خدا، اقامه عدالت قسطی و امر به آن، اجتناب از ظلم و بی عدالتی، داشتن عذر و حجت در برابر خدا و احساس مسئولیت در برابر منکرات و زشتی ها، برخورداری از ثروت و اموال ،اخلاص در نماز، یاد خدا در نماز، هجرت به سوی خدا و مانند آنها.وقتی انسان از پروردگاری و ربوبیت خدا بر هستی آگاه باشد و بدان ایمان آورد و تن به آن دهد، همه این آثار در زندگی او نمود خواهد یافت.ربوبیت الهی به شکل خاص برای برخی از جمله حضرت موسی تجلی کرد و او را به مقام «صعق» و مدهوشی رساند و معارفی را در اختیار او قرار گرفت که جز از طریق تجلی دست یافتنی نبود.، بسیاری از مردم گرفتار تکذیب ربوبیت الهی هستند و این گونه از رحمت الهی دور می شوند. بسیاری از مردم به سبب درک نادرست ربوبیت خدا بر هستی گرفتار شرک و بت پرستی می شوند و این گونه تنها بر اساس ظنون از راه حق دور شده و به دنبال جهالت از کسب حقیقت علمی باز می مانند. خلیل منصوری