آثار روزه در زندگی دنیوی          

هر کاری در دنیا که از سوی انسان انجام می‌شود، آثار مثبت یا منفی به دنبال دارد که شناخت آنها موجب می‌شود تا نسبت به برخی از آنها گرایش بیشتر و شوق وافری پیدا کند و نسبت به برخی دیگر که آثار منفی به دنبال دارد،‌ گریزان باشد. با نگاهی به رفتارهای عقلانی بشر می‌توان دریافت که گرایش و‌گریزش انسان به کاری مبتنی بر همین آثار خوب و بد است؛ هر چند که برخی از مردم با آنکه این آثار را تصدیق کرده و به درستی آن اذعان دارند، اما یا در مقام انکار بر می‌آیند؛ زیرا مقاصد دیگری را در نظر دارند؛ یا به دلیل آنکه اهل عزم و اراده قوی نیستند تا آنچه را تصدیق می‌کنند، انجام دهند، از انجام آن طفره می‌روند و اجتناب می‌کنندبر همین اساس است که در آیات قرآن به آثار متنوع و متعدد روزه پرداخته شده است. در اینجا به برخی از آثار مثبت روزه در زندگی دنیوی پرداخته می‌شود:۱- رهایی از مشکلات و مصیبت ها: انسان در طول زندگی گرفتار انواع مصیبت‌های آزمونی یا کیفری است؛ زیرا سنت الهی بر این است که هر انسانی در زندگی خویش گرفتار انواع آزمون‌ها از خیر و شر یا نعمت و نقمت می‌شود و در حالی که خدا از بسیارى از آنها درمى‏ گذرد.(شوری، آیه ۳۰)

بنابراین، کسی نیست که به انواع مصیبت‌ها گرفتار نشود. برای رفع گرفتاریها راه‌هایی در قرآن بیان شده است که یکی از آنها بهره‌گیری از روزه است. به هر حال، اگر کسی به مشکل و مصیبتی گرفتار شد، می‌بایست برای رهایی از آن به روزه استعانت جوید؛ زیرا با نگاهی به ویژگی‌های روزه معلوم می‌شود که چگونه ظرفیت انسانی در برابر مشکلات افزایش می‌یابد و می‌تواند از بسیاری از آنها عبور کند؛ البته مراد تنها افزایش ظرفیت برای صبوری و شکیبایی از طریق روزه گرفتن نیست، بلکه همان طوری که استغفار و صدقه و نماز موجب می‌شود تا خدا از مقام رحمت به شخص بنگرد، با روزه گرفتن نیز چنین امری اتفاق می‌افتد.۲- بهره‌مندی از خیر: خیر به معنای هر چیز مناسب حال شخص است. از نظر قرآن، ممکن است شخص نعمتی داشته باشد، ولی آن نعمت، خیر و مناسب حال او نباشد، یا به او از همین ناحیه نعمت‌های عام، ضرری برسد؛ چنانکه بر اساس آموزه‌های قرآن، ثروت زیاد در بسیاری از افراد موجب بدمستی، فرحناکی، خیالبافی، غرور(قصص، آیه ۷۶؛ حدید، آیه ۲۳)، احساس استغنا، تکذیب وحی، طغیان ورزی و بخل ورزی و مانند این گونه رفتارهای نادرست و افکار باطل می‌شود. بنابراین، نعمت همواره از مصادیق خیر نیست، بلکه می‌تواند شر باشد.از نظر قرآن، برای اینکه انسان بتواند از نعمتی در قالب خیر بهره‌مند شود، باید روزه بگیرد؛ زیرا روزه موجب می‌شود که نعمت‌های در اختیار برای انسان مفید و مناسب و بهره‌مندی از آنها موجب دستیابی به کمالات شود. در حقیقت جهت گیری نعمت به سمت خیر با روزه گرفتن تحقق می‌یابد.

از نظر قرآن کریم، روزه گرفتن خود از مصادیق خیر است؛ زیرا روزه بر خلاف ظاهر آن، که از دست دادن برخی بهره مندی‌های مادی همچون غذایی و جنسی است، ولی در باطن، روزه گرفتن موجب می‌شود تا انسان با مهار و مدیریت نفس و افزایش صبوری بهتر بتواند از نعمتی بدرستی بهره گیرد، بی‌آنکه تحت تاثیر هواهای نفسانی و فشارهای سهمگین آن باشد،

۳- شکرگزاری و افزایش سعه صدر: از نظر قرآن، شکر نعمت نه تنها نعمت را افزایش می‌دهد، بلکه ظرفیت وجودی انسان را بسیار زیاد می‌کند به طوری که می‌تواند از اموری بهره‌مند شود که پیش از آن نمی‌توانست از آنها بهره‌ای ببرد. باید توجه داشت که از نظر قرآن، روزه گرفتن یکی از مصادیق شکر عملی است و روزه دار در حقیقت با روزه گرفتن نسبت به خدا و نعمت‌های آن شاکر است.(بقره، آیه ۱۸۵)۴- بهره‌مندی از آثار تقوای الهی: از نظر قرآن، هر گونه عبادتی در چارچوب قوانین اسلام و شرایع آن، موجب می‌شود تا انسان به تقوای الهی دست یابد.(بقره، آیه ۲۱) بر همین اساس خدا در بیان اثر مهم روزه می‌فرماید:اى کسانى که ایمان آورده‏ اید روزه بر شما مقرر شده است، همان گونه که بر کسانى که پیش از شما بودند مقرر شده بود، باشد که پرهیزکارى کنید. (بقره، آیه ۱۸۳)۵- بهره مندی از امدادهای الهی: از دیگر آثار دنیوی و مادی روزه می‌توان به بهره مندی از امدادهای آشکار و غیب الهی ‌اشاره کرد. خدا در آیات ۴۵ و ۱۳۵ سوره بقره بصراحت از مومنان می‌خواهد تا از نماز و صبر که یکی از مصادیق اتم و اکمل آن روزه گرفتن است، استعانت جویند تا از عنایت الهی بهره‌مند شوند. از امام صادق(ع) روایت شده که: مراد از صبر در آیه همان روزه است. پس هنگامى که سختى یا گرفتارى شدید به شخص وارد شد، روزه بگیرد؛ زیرا خداى عزّوجلّ مى فرماید: از صبر یارى بجویید، یعنى از روزه. توصیه به استعانت جستن از روزه، گواه این است که روزه مى تواند امداد الهى را جلب کند و مشکلات را از سر راه روزه‌دار بردارد. ۶- بشارت و خوشی و خوشایندی: از نظر قرآن، اموری از جمله روزه گرفتن موجب می‌شود که دل انسان به سروری برسد که آثار خوشایند آن در چهره شخص نیز نمایان شده و بشاشیت و طراوت در بدن و پوست تن وی نیز خودش را نشان دهد(توبه، آیه ۱۱۲).

۷- توبه و رهایی از نومیدی: همان طوری که روزه موجب می‌شود که بشارت در انسان ایجاد شود، همچنین سبب می‌شود تا انسان از نومیدی و آثار آن در امان ماند؛ زیرا انسان با روزه از کرده زشت و گناه خویش توبه می‌کند و به سوی خدا باز می‌گردد؛ به طوری که چنین شخصی از آثار توبه و بازگشت به خدا از جمله بشارت بهره مند می‌شود و اگر به سبب گناه احساس خوشایندی نداشت و نومید بود، از نومیدی نیز رها می‌شود؛ چرا که احساس خوشایندی از توبه آشکار می‌شود که برآیند آن نیز رهایی از نومیدی از خدا است.(نساء، آیه ۹۲)