مسجد النبی(ص) ولنجک

تکاثر، مسابقه برای کسب ثروت و قدرت              

تکاثر مسابقه اجتماعی میان افراد جامعه برای کسب ثروت و قدرت است؛ چنان که تفاخر مسابقه اجتماعی برای نمایش قدرت و ثروت است. از نظر آموزه های وحیانی قرآن دو نوع مسابقه یک رفتار ضد ارزشی و هنجاری باطل است که باید به مسابقه برای ایثار و انجام کارهای خیر برای دیگران تبدیل شود و مردم به جای مسابقه برای تکاثر و تفاخر به یک دیگر در کارهای خیر سبقت بجویند. انسان موجودی هلوع و حریص است. حرص و آز موجب می شود تا افزون بر استحقاق خود بخواهد و بیش از نیاز خویش بجوید؛ چنان که هلوع نیز است. قرآن هلوع را کسی می داند که در هنگام گرفتاری و مواجه شدن به شرور بی تابی و جزع و فزع دارد و هنگامی که به خیر رسید حرص و آزمندی او را از خیررسانی باز می دارد. در ذات هلوع در هنگام شر و خیر نوعی خوف و ترس هماره وجود دارد.(معارج، آیات ۱۹ و ۲۱)چنین روحیه در خلقت انسان وجود دارد و انسان نمی تواند از آن رهایی یابد، مگر آن که از نظر فلسفی به عالم غیب از جمله معاد و روز حسابرسی اعتقاد داشته باشد و در برابر خداوند نمازگزارد و حقی را برای محرومان و سائلان در مال خویش بشناسد و نگران روز قیامت باشد و برای آن روز صدقه دهد تا این گونه در امنیت از عذاب و رنج آن روز باشد.(معارج، آیات ۲۲ تا ۲۸)باید توجه داشت که تکاثر مسابقه تنها در ثروت و افزایش اموال نیست، بلکه مسابقه ای است که برای افزایش قدرت و ثروت به کار می رود. از این رو، با حوزه عمل اجتماعی و سیاسی ارتباط تنگاتنگی پیدا می کند و اهل تکاثر تنها دنبال افزایش ثروت نیست، بلکه تلاش می کنند تا در اجتماع از قدرت بیش تری برخوردار باشند. در آیات قرآنی برای روحیه و رفتار ضدهنجاری و ضد ارزشی تکاثر اقتصادی و اجتماعی در ابعاد ثروت و قدرت اندوزی آثار و پیامدهای زیانباری بیان شده است. بیان این آثار می تواند بیانگر نقش تخریبی چنین روحیه ای در افراد جامعه نسبت به عملکرد اجتماعی و اقتصادی آنان باشد؛ زیرا کسانی که در ثروت و قدرت اندوزی با هم مسابقه می دهند، همانند دو فیل خشمگین هستند که در زیر پای جنگ اقتصادی و اجتماعی  سیاسی آنان، توده های مردم له می شوند و آسیب می بینند. از جمله آثار زیانبار تکاثرگرایی اجتماعی  اقتصادی می توان به این موارد اشاره کرد: 1-انکار معاد: 2-کفر: 3-تفاخر: تکاثرگرایی مسابقه در قدرت و ثروت است. این مسابقه به مسابقه تفاخر ختم می شود و تکاثرگرایان برای افزایش قدرت خویش، مسابقه در نمایش قدرت و ثروت را در پیش می گیرند. 4-عجب و خودپسندی: از نظر قرآن عجب و خودپسندى پیامد تکاثر و افزون‌خواهى در قدرت و ثروت است؛ زیرا قدرت و ثروت آنان را فریب می دهد و گرفتار غرور می شوند و همین غرور و فریب آنان را گرفتار خودپسندی و عجب کرده و رفتارهایی برخاسته از آن را موجب می شود.(کهف، آیات ۳۴ و ۳۵؛ سباء، آیات ۳۴ و ۳۵) 5-غفلت: تکاثر در برابر دیگران، سبب غفلت از طاعت خدا و یاد قیامت تا لحظه مرگ می شود(تکاثر، آیات ۱ و ۲)؛ 6-محرومیت از امداد الهی: تکاثر متکبّران مغرور به قدرت و ثروت درپى‌دارنده محرومیّت از هرگونه امدادهای الهی است.(کهف، آیات ۳۲ تا ۳۴ و ۴۳) 7-نابودی ثروت و قدرت: تکاثرگرایان موجبات خشم خداوندی را فراهم می آورند. وقتی خداوند بر ایشان خشم گیرد، قدرت و ثروت ایشان از میان می رود و نابود می شود. (کهف، آیات ۳۲ تا ۳۴ و ۴۳) این نابودی از طریق بلایاهای طبیعی و اسباب ظاهر اتفاق می افتد. این گونه است که سیل، زلزله، بادهای سرد، خشک، گرم و مانند آن ها موجب نابودی اموال آنان شده و قدرت و اعتبار اجتماعی آنان را به تباهی می کشاند.8-حسابرسی سخت: اهل تکاثر از قدرت و ثروت باید در قیامت از حسابرسی سخت الهی برهند؛ اما چنین چیزی شدنی نیست و خداوند به سختی با آنان بازخواست خواهد کرد.(تکاثر، آیات ۱ و ۸)9-ولایت گریزی: 10-کیفرهای دنیوی و اخروی: خداوند به تکاثرگرایان هشدار می دهد که گرفتار کیفرها و عذاب های دنیوی و اخروی خواهند شد و خداوند آنان را به سختی مجازات می کند.(تکاثر، آیات ۱ تا ۸) 11-نکوهش تکاثرگرایان: خداوند تکاثرگرایی در قدرت و ثروت را امری ناپسند و زشت دانسته و تکاثرگرایان را سرزنش و مذمت می کند و با تهدید از آنان می خواهد تا این روند و رویه را کنار بگذارند و دست از تکاثرگرایی بردارند.(تکاثر، آیات ۱ تا ۸)مهم ترین علت در تکاثرگرایی اجتماعی، فلسفه زندگی مادی و دنیاگرایی است که یا همراه با انکار عالم غیب یا ظن و گمان نسبت به آن است. به این معنا که تکاثرگرایان یا اصولا در نظام هستی شناختی خود عالم غیب را باور نداشته و تنها به عالم محسوس و زندگی دنیوی اعتقاد دارند و منکر قیامت و معاد و حسابرسی آن هستند، یا آن که گمان و ظن نسبت به آن دارند.(کهف، آیات ۳۴ تا ۳۶)اما عواملی به عنوان بستر و زمینه برای گرایش انسان به تکاثرگرایی نقش دارد که برخی از آن ها عبارتند از:1-کفر: 2-جهل و نادانی: 3-اتراف و خوشگذرانی:4-فریبندگی دنیا: -در آیات قرآنی برای درمان این بیماری راهکارهایی را بیان کرده است که از جمله مهم ترین آن ها عبارتند از:

1-توجه به حسابرسی روز قیامت:2-توجه به عذاب: 3-توجه به ناپایداری دنیا: 4-یقین به قیامت: چنان که گفته شد باور و یقین به قیامت نقش تعیین کننده در سبک زندگی و رفتارهای انسان دارد.(قیامت، آیات ۱ تا ۵ و آیات دیگر) .

ثمرات رفع حاجت برادر دینی:امام جعفر صادق علیه السلام در روایتی به ثمرات رفع حاجت برادر دینی اشاره کرده اند.

کسی که برای رفع حاجت برادر دینی خود قدم بردارد، خداوند بزرگ برای او ده حسنه می نویسد و به او ده درجه عطا می فرماید و از ده گناه او صرف نظر می کند و شفاعت ده نفر را از او می پذیرد.  بحارالأنوار، ج ۷۴، ص ۳۱۲