مسجد النبی(ص) ولنجک

موانع اخلاص از نظر قرآن              

یکی از اساسی ترین شروط قبولی هر عملی، اخلاص است. اخلاص به معنای پیراستگی از آمیختگی است؛ اما در فرهنگ قرآنی به معنای سرّ و رازی از اسرار الهی دانسته اند که تنها در قلوب و دلهای بندگان محبوب خدا ایجاد می شود زیرا حقیقت اخلاص آن است که بنده جز خدا هیچ کسی یا چیزی را در عمل خویش دخالت ندهد و فقط برای خدا کاری را انجام دهد. پس اخلاص یک حالت از حالات قلبی نیست، بلکه یک حقیقت باطنی است که وجود بنده را در بر می گیرد و محبت الهی در دلش جایگزین هر چیزی دیگر می شود. پس نه در قبل از عمل و نه در هنگام عمل و نه در بعد عمل، هرگز غیر خدا در کار و عملش دخالت ندارد و شخص هر کاری را تنها و فقط به عشق و محبت الهی انجام می دهد.از نظر قرآن، دین همان حقیقت فلسفه و سبک زندگی است که آثار آن در قیامت و یوم الدین، خودنمایی می کند. بنابراین، مجموعه ای از عقاید و احکام و معارف و مانند آن ها را شامل می شود که در قالب شرایع و منهاج و روش ها و شیوه های فکری و رفتاری بیان شده است. این بدان معناست که وقتی از اخلاص در دین سخن به میان می آید، سخن از مجموعه ای فکری و رفتاری است که می بایست تنها برای خدا و در راستای حکمت های الهی ساماندهی و به کار گرفته شود.از نظر قرآن، دین تنها همان اسلام است که در طول تاریخ پیامبران الهی از طریق وحی به گوش مردمان رسانیده و فلسفه و سبک زندگی اسلامی را به عنوان هدایت الهی نشان داده اند. پس هر کسی غیر از آن را به عنوان دین بپذیرد، از رشد عقلانی برخوردار نیست، بلکه گرفتار سفاهت و سبک مغزی و بی خردی است.خدا در قرآن بیان می کند که فلسفه و سبک زندگی هر انسانی می بایست دارای اخلاص در دین باشد که با اخلاص در دین اسلام به دور از هر گونه شرکی به دست می آید.برای تحقق چنین اخلاص دینی می بایست شخص با توحید خالص و به دور از هر گونه شرک قولی و فعلی، جلیّ و خفی و مانند آن ها در همه امور خویش به خدا تمسک و اعتصام جوید(نساء، آیه ۱۴۶) و با توبه و اصلاح هر فساد و افسادی و توجه یابی به معاد و رستاخیز(اعراف، آیه ۲۹) و اعلان رسمی و عملی آن به دیگران از دوست و دشمن به پاداش الهی دست یابد ،چرا که بدون اخلاص در دین یعنی فلسفه و سبک زندگی اسلامی نمی توان از فرجام نیکی سخن گفت؛ زیرا تنها فرجام نیک در گرو اخلاص است.پس هر کسی اگر بخواهد در زمره مومنان حقیقی درآید و از آثار ایمان از جمله رفاه و آسایش، آرامش و تحسین الهی بهره مند شود، می بایست به اخلاص دست یابد.چنان که گفته شد دست یابی به خیر دنیا و آخرت و نیک فرجام در گرو اخلاص است؛ اما بسیاری از مردم از اخلاص بهره مند نمی شوند و این سرّ الله در آنان تحقق نمی یابد؛ زیرا موانعی موجب می شود تا آنان در فکر و عمل مخلصانه نباشند و اموری چون ریاکاری، شرک، منت و مانند آن ها در ایشان عامل عمل باشد. از مهم ترین موانع اخلاص می توان به موارد زیر اشاره کرد: 1-رفاه و آسایش زیاد: از نظر قرآن، کسانی که گرفتار رفاه زدگی و آسایش زیاد هستند، نمی توانند اخلاص را در خود ایجاد کنند و در دینداری خالص و مخلصانه عمل نمی کنند؛ زیرا رفاه و آسایش و امکانات مادی بستری برای فریب آنان می شود و آنان به این اسباب ظاهر دل می بندند و مسبب الاسباب را در ورای هر سببی نمی بیند اصالت یا استقلال را برای اسباب قایل می شوند و این گونه از اخلاص نسبت به خدا و دین خارج شده و در دامن شرک جلی و خفی و مانند آن می افتند. 2-فقدان توجه به معاد: از نظر قرآن، کسانی به اخلاص حقیقی دست می یابند که به معاد توجه یابند. بنابراین، کسانی که اعتقاد به معاد دارند، ولی هنگام عمل توجهی به معاد ندارند، گرفتار عدم اخلاص می شوند؛3-منت: نیکوکارانی که کارهای خویش را با منت همراه می سازند، از اخلاص باز می مانند و عمل خویش را تباه می سازند.(بقره، آیه ۲۶۴)  4-ریاکاری: از موانع اخلاص می توان به ریاکاری اشاره کرد. این که انسان بخواهد کار نیکی برای نمایش انجام دهد تا به چشم دیگران آید، آن را از خلوص خارج کرده و اخلاص در دین از دست می رود. 5- بطر : رفتاری مبتنی بر تکبر و بدمستی که از آن به بطر یاد می شود، از موانع اخلاص است که باید از آن پرهیز کرد.(انفال، آیه ۴۷) 6-اذیت: کسانی که پس از انجام کار نیک و عمل صالح نسبت به دیگران، با اذیت و آزار کلامی و رفتاری آن را تباه می کنند. 7-هواپرستی: کسانی که گرفتار هر یک از مشکلات پیش گفته اند، در حقیقت گرفتار هواپرستی و غلبه آن در خود هستند. چنین افرادی نمی توانند به اخلاص دست یابند. مال دوستی و دنیا پرستی که از آثار هواپرستی است موجب می شود که انسان بیش تر از آن که به فکر اخلاص در عمل باشد، به فکر جمع مال به هر شکلی باشد و از اخلاص دور شود(فجر، آیه ۲۰ ) و محبت چیزهای دیگر در دل او بیش از محبت خدا باشد. 8- آمال و آرزوهای نابجا: انسان باید انسان امیدواری باشد؛ زیرا رجاء و امیدواری ریشه در عقلانیت دارد، اما کسی که گرفتار آرزوهای بلند و نابجا است، گرفتار هواپرستی است ؛ بنابراین از اخلاص نیز بهره مند نخواهد شد؛ چنان که امیرمومنان امام علی(ع) می فرماید: آرزوها را کم کن و دامنه آرزوهای دور و دراز را جمع نما تا اعمال تو خالص شود! .

از عوامل نابودی اسلام و مسلمانان چیست؟امام صادق (ع):از (عوامل) نابودی اسلام و مسلمانان این است که اموال در دست کسانی باشد که حق و حقوق آن را نشناخته و با آن کار خیر انجام ندهند.کافی (ط-الاسلامیه)، ج ۴، ص ۲-منبع:حوزه