مسجد النبی(ص) ولنجک

اهل التقوی و اهل المغفره از نظر قرآن       

از نظر فرهنگ اسلامی،‌ روزه داران به عنوان یکی از مصادیق اتم و اکمل اهل التقوی و اهل المغفره مطرح شده است، چنان که در دعای قنوت نماز عید فطر روزه داران به این عناوین خوانده شده اند. این اصطلاح اهل التقوی و اهل المغفره اصطلاحی قرآنی است که مراجعه به تفسیر قرآنی از آن می تواند به فهم جایگاه روزه داران در فرهنگ اسلامی و ارزش و اهمیت تقوای الهی و مغفرت و آمرزش کمک کند. اهل هر کسی وابستگان نزدیک سببی و نسبی انسان است که از آن به اهل البیت نیز تعبیر می شود. در اصطلاح به هر پیوندی بسیار نزدیک و محکمی نیز اطلاق اهل می شود که میان دو یا چند چیز برقرار باشد که از جمله آنها اصطلاح اهل الکتاب، اهل التقوی یا اهل المغفره است.از نظر قرآن کسانی سزاوار اطلاق عناوینی خاص چون اهل التقوی و اهل المغفره هستند که تقوا و مغفرت در آنان به درجه ای رسیده باشد که مقوم هویتی و شاکله وجودی آنان و مقوم ذاتی آنان شده باشد، به طوری که با نگاهی به این افراد می توان ایشان را مجسمه و ظهور تقوای الهی و مغفرت خدایی دانست.از نظر قرآن، اهل التقوی و اهل المغفره دارای نشانه هایی هستند که مهم ترین آنها بهره گیری آنان از قرآن به عنوان تذکره و ذکر الهی در چارچوب بهره مندی از مشیت الهی است که به آنان کمک می کند تا اهل تذکر باشند و از ذکر الهی بهره مند شوند، زیرا خدا در قرآن می فرماید: هر کسی در رهن و گرو اعمال خویش است، مگر اصحاب یمین که اهل بهشت ها هستند. آنان پیش از ورود به بهشت های خویش با دیگرانی که اهل دوزخ هستند پرسش و پاسخ هایی دارند که از جمله آن پرسشها، این پرسش از مجرمین است: که چه سلوک و رفتاری شما را به دوزخ کشانده است؟ مجرمین دوزخی می گویند: ما جزو نمازگزاران نبودیم، و به مسکین و ناتوان اقتصادی طعام و خوراک نمی دادیم، و با فرورفتگان در گفتار و کردار باطل فرو می رفتیم، و هماره روز جزا را تکذیب می کردیم و آن را دروغ می دانستیم تا این که یقین با مرگش آمد و پرده ها کنار رفت.خدا در ادامه درباره ایشان می فرماید: پس شفاعت شفاعت کنندگان برای آنان سودی نمی دهد. پس چه شده که آنان از تذکره روی گردان هستند؟ گویی آنان گورخرانی وحشی و رمیده هستند که از چنگال شیری گریخته اند، بلکه هر کدام از آنان توقع دارن نامه های سرگشاده از سوی خدا دریافت کنند. هرگز چنین نخواهد بود، بلکه آنان از آخرت نمی ترسیدند.سپس خدا در پایان می فرماید: به راستی که آن تذکره است. پس هر که مشیت کند و بخواهد از آن یاد می کند، و از آن یاد نمی کنند مگر آن که را خدا مشیت می کند. او همان اهل تقوا و اهل مغفرت است.بر اساس این آیات قرآنی می توان اهل تقوا و اهل مغفرت را کسانی دانست که از نظر اعتقادی و رفتاری در تضاد و تقابل با مجرمین هستند. بنابراین می توان در بیان صفات اهل تقوا و اهل مغفرت و نشانه های آن، موارد زیر را مطرح کرد:1-اصحاب یمین: از آن جایی که اصحاب یمین به عنوان اهل بهشت از مجرمان پرسش می کنند تا علت دوزخی بودن آنان را جویا شوند، می توان گفت که اهل التقوی و اهل المغفره از اصحاب یمین هستند. این بدان معناست که مجرمین از اصحاب شمال و اصحاب مشئمه هستند، زیرا در سوره واقعه انسان ها به سه گروه اصلی تقسیم می شوند که شامل اصحاب یمین یا میمنه، اصحاب شمال یا اصحاب مشئمه و سابقون مقربون هستند. 2-بهره مند از قرآن: از نظر آموزه های وحیانی قرآن، اهل التقوی و اهل المغفره از قرآن به عنوان تذکره و ذکر الهی بهره مند شده و زندگی خویش را در ساختار آن ساماندهی کرده و فلسفه و سبک زندگی خویش را قرآنی قرار داده اند. این بهره مندی هر چند به شکل مشیت برای ایشان بیان شده، ولی باید توجه داشت که مشیت الهی قبل از اراده الهی ناظر به خواسته های الهی عام و کلی است که بر اساس حکمت الهی سامان یافته است. 3-  نمازگزاری: از نشانه های اهل تقوی و اهل مغفرت که بسیار اهمیت دارد، نمازگزاری است، زیرا مجرمان نخستین عاملی که سلوک آنان ایشان را به دوزخ کشانده،‌ عدم همراهی با نمازگزاران و قرار گرفتن در جرگه مصلین و نمازگزاران است. در آیات قرآنی بیان شده که تجلی اسلام و عمود و ستون دین را می بایست در نماز و زکات جست، زیرا کسی که به خدا و قیامت باور دارد، به این دو وسیله برای تقرب الهی توسل می جوید.(بقره، آیات ۲ تا ۵) از نظر قرآن مصلین دارای ویژگی های در اخلاق و عقاید و رفتار خویش هستند که آنان را از دیگران متمایز می کند، از جمله آن که آنان به جای هلوع بودن که موجب جزع در هنگام آزمون به شر و مانع خیر به دیگران در هنگام بهره مندی از آن می شود، به سبب دایم در نماز بودن این گونه نیستند، بلکه در رفتارهای خویش حقی مشخص از مال را برای سائلان و محروم در نظر می گیرند و صدقه می دهند تا ذخیره آخرت آنان باشد و ترسان از عذاب آخرت هستند و در مسائل جنسی در چارچوب عقل و نقل عمل می کنند و امانات و عهد خودشان را مراعات کرده و اوقات نماز را محافظت می کنند و در اموری که نیاز به شهادت و گواهی است،‌ قیام می کنند..4-اطعام مسکین: از نظر آموزه های قرآنی، اقتصاد مایه قوام اجتماع و ستون اصلی آن است به طوری که اگر اقتصاد نباشد، خیمه اجتماع و امت سرپا نمی شود و دچار فروپاشی و گسست می شود و مردم نمی توانند از اجتماع به شکل مناسب برای سعادت و آسایش و آرامش خویش بهره مند شوند.(نساء، آیه ۵) بر این اساس است که خدا خواهان آن است که هر کسی به وظیفه و تکلیف انسانی الهی اسلامی خویش عمل کند و در قالب عدالت قسطی سهم هر کسی را بدهد، زیرا خدا در مال هر کسی حقی را برای گروه های فقیر اجتماعی بلکه حتی سائلان قرار داده که ممکن است نیازی واقعی نداشته باشند، ولی به دلایلی چون ابن سبیل یا مشکلات روحی و روانی یا مانند آن درخواست های مالی دارند. از نظر قرآن، وقتی هر کسی وظیفه خویش را در قبال گروه های فقیر انجام دهد مشکلات آرامشی و آسایشی مردم برطرف می شود. این گونه است که شرایط برای رشد اجتماع و پیشرفت همه جانبه فراهم می آید و انسان به بلوغ کامل خویش می رسد. 5-  پیروی از پیامبران: از نظر آیات سوره مدثر علت دوزخی شدن مجرمان ، جرم ایشان است که به سبب ترک آموزه های وحیانی اسلام تحقق می یابد، زیرا جرم به معنای عمل بر خلاف قوانین است. پس دوزخیان مجرمانی هستند که بر خلاف قوانین الهی که عقل و نقل کاشف آن است، زندگی کرده و خودشان را گرفتار مجازات الهی کرده اند. در برابر اصحاب یمین به سبب آن که بر اساس آموزه ها و قوانین الهی عمل می کنند، نه تنها مجازاتی در قالب کیفر برای آنان نیست، بلکه پاداش هایی را نیز دریافت می کنند. در حقیقت خدا همان طوری که برای مجرمان مجازات کیفری و عقوبت تعیین کرده ، پاداش های تشویقی را برای کسانی که قوانین را مراعات می کنند قرار می دهد. زیرا عمل به آموزه های وحیانی و پیروی از پیامبران و اولیاء‌ معصوم الهی موجب می شود که ایشان به جای آن که در هر کاری بدون قانون و مراعات اصول وارد شوند، مبتنی بر قوانین عمل کنند و در هر کاری بدون حکمت و بی هدف وارد نشوند، در حالی که مجرمان در کاری وارد می شوند، توجهی به قوانین و خطوط قرمز ندارند.6-ایمان به قیامت و پاداش اخروی: مجرمان ایمانی به قیامت ندارند و به تکذیب قیامت و نیز مجازات و حسابرسی اخروی می پردازند. در حالی اهل تقوی و اهل مغفرت اهل ایمان به خدا و قیامت هستند بر اساس زندگی خویش را ساماندهی می کنند.

7-بهره مندی از شفاعت شافعین: از نظر قرآن، شفاعت برای هر کسی نیست، بلکه کسانی از شفاعت شفاعت کنندگان از پیامبران  و فرشتگان و مانند آنها بهره مند می شوند که خود را به شفیعان نزدیک کرده باشند. از آن جایی که نزدیکی و قرب به شفاعت کنند در پیشگاه خدا تنها با رفتاری مناسب و مقبول شفیعان شدنی است. پس اگر کسی بخواهد از شفاعت ایشان بهره مند شود، می بایست رفتاری را داشته باشد که مقبول شفاعت کنندگان باشد. بر اساس آیات قرآنی، بهره مندی از شفاعت پیامبر اکرم(ص) و نفوس آنان، یعنی معصومان(ع) زمانی شدنی است که شخص محبت و مودت ایشان را در قالب پیروی کامل از ایشان به دست آورد.8-خوف از عذاب اخروی الهی: مجرمان خوف و ترسی از عظمت و جلال الهی ندارند و از دوزخ و عذاب آن نمی هراسند، زیر اعتقادی به خدا  یا به قیامت یا به دوزخ ندارند. در حالی که اصحاب یمین اهل خوف از غضب الهی و جلال او هستند. باید توجه داشت که خوف به معنای ترس می تواند ریشه در امر حقیقی یا موهوم داشته باشد. خوفی که مومنان دارند نیز می تواند این گونه باشد و این گونه است که اهل تقوی و مغفرت ممکن است که بر اساس ترس حقیقی یا موهوم از دوزخ بترسند و اعمال خویش را چنان به جا آورند که خدا می خواهد. از نظر قرآن، احتمال ظنی نزدیک به قطع و یقین می تواند خود عامل بازدارنده باشد.از مجموعه این بخش از آیات سوره مدثر که درباره اهل تقوا و اهل مغفرت آمده می توان گفت که اصحاب یمین و ابرار از مصادیق اتم و اکمل این عنوان هستند،