روش الگویی در تربیت اسلامی              

مهم ترین نوع یادگیری انسان، یادگیری مشاهده ای است. بر همین اساس، یکی از روش های تربیت، تربیت به وسیله الگو است، که می توان آن را «روش الگویی» نامید. این روش در سرتاسر زندگی و ابعاد مختلف آن کاربرد دارد و از آن جا که محتوای تربیت را به صورت عینی و عملی ارائه می دهد، در انتقال مفاهیم و آموزش برنامه های تربیتی، بسیار مؤثر است. شاید به همین دلیل است که در منابع اسلامی، بر بهره گیری از الگو و پی روی از اسوه های حسنه تأکید شده است. تأثیرپذیری انسان از محیط و گرایش او به تقلید را می توان از مبانی اثرگذاری این روش نام برد.از شیوه های اجرایی این روش، می توان به الگودهی، الگوپردازی و الگوزدایی اشاره کرد که هر کدام شیوه های جزئی تری را شامل می شود. قلمرو کاربرد این روش بسیار گسترده است و حُسن اجرای آن در گرو رعایت اصول و قواعد خاصی است که در متن مقاله بیان شده است. علاوه بر آن، آسیب هایی بر سر راه این روش وجود دارد که مربّی نباید از بروز آن ها غافل باشد.

به نظر واضعان نظریه یادگیری اجتماعی،مهم ترین نوع یادگیری انسان، یادگیری مشاهده ای است. به اعتقاد این روان شناسان اگر ما قادر نبودیم که در محیط اجتماعی از طریق مشاهده رفتار و اعمال دیگران به یادگیری بپردازیم، زندگی ما مختل می شد. در چنین حالتی، باید وقت و نیروی زیادی را صرف کسب دانش، مهارت ها، و نگرش های مختلف می کردیم، و چه بسا در این کار با اشتباهات بسیاری رو به رو می شدیم. اما خوشبختانه ما مقدار زیادی از دانش ها، مهارت ها و سایر یادگیری هایمان را از راه مشاهده رفتار والدین، دوستان، معلمان، و نیز از طریق مشاهده پیامدهای رفتار آنان کسب می کنیم. یادگیری مشاهده ای، در واقع همان سرمشق گیری است که در آن فرد با انتخاب یک الگو یا سرمشق به تقلید از

رفتار آن می پردازد. در منابع اسلامی، بر بهره گیری از الگو و پی روی از اسوه های حسنه تأکید شده است. در این جا این سؤال مطرح می شود که اصولاً چرا انسان ها به دنبال الگو هستند و چگونه از الگو تأثیر می پذیرند؟ برای پاسخ به این سؤال بیان دو نکته لازم است:نکته اول: آدمی از محیط اجتماعی و انسان های دیگر تأثیرپذیر است. این مبنا به قدری روشن است که اثبات آن از هرگونه استدلالی بی نیاز است.نکته دوم: تقلید یکی از فرایندهای روانی است که پایه و اساس بسیاری از یادگیری های انسان به شمار می رود. گرایش به تقلید به قدری در انسان رایج است که برخی از روان شناسان آن را غریزه دانسته اند.هرقدر الگوها از کمال بیش تری برخوردار باشند، دایره تأثیر آن ها در الگوپذیر بیش تر است. علاوه بر کمال، جامعیت الگوها نیز سهم وافری در این تأثیرگذاری دارد. یعنی اگر الگوها هم در ابعاد مختلف صلاحیت داشته باشند و هم در هر جهت از ویژگی های لازم برخوردار باشند، از جاذبیت و تأثیر بیش تری در متربّیان برخوردار خواهند بود. اگر چنین الگوهایی یافت شود، جا دارد که متربّی و الگوپذیر، بدون چون و چرا به تبعیت و پی روی از آن ها همت گمارد. امیرالمؤمنین علیه السلام مؤمنان را به همین گونه پی روی از اهل بیت پیامبر (ص)سفارش می نمایند: امیرالمؤمنین علیه السلام که الگوی همه مؤمنان و انسان های وارسته است، قسم یاد می کند که من چیزی را که خود عمل نمی کنم، به شما نمی گویم: ای مردم! به خدا سوگند، من شما را به طاعتی برنمی انگیزم، جز آن که خود، پیش از شما به انجام آن برمی خیزم. و شما را از معصیتی باز نمی دارم، جز آن که خود پیش از شما آن را فرو می گذارم.واعظی که به سخنان خویش ایمان ندارد و در عمل چنان نمی نماید که می گوید، اعتبار خود را در نزد مخاطبان خویش از دست می دهد و همان گونه که خود ارزشی برای سخنانش قایل نیست، دیگران هم برای آن ارزشی قایل نیستند و بر آن وقعی نمی نهند .امام عسکری علیه السلام فرمود: «هر یک از فقیهان که خود نگهدار، حافظ دین، مخالف هوای نفس، و مطیع فرمان مولا(خدا)ی خویش است، بر عوام است که از او پیروی کنند

انگشتر عقیق:انگشتر در دست کردن در اسلام بسیار مؤکد و سفارش شده است. باید زن‌ها انگشتر طلا و مردها انگشتر نقره در دست کنند. بهترین نگین‌ها برای انگشتر عقیق یمن، فیروزه، دُرّ نجف و حدید صینی است. از مهم‌ترین خواص انگشتر از نظر طب اسلامی داشتن خاصیت حرز است. می‌دانیم که علت بیماری‌ها گوناگون است. برخی از بیماری‌ها از ناحیه تغذیه نادرست و برخی از ناحیه ویروس و میکروب و برخی از ناحیه ژنتیک هستند. اما در طب اسلامی مسائل دیگری پیرامون علل بیماری مطرح است. مانند چشم زخم. پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله می‌فرماید: «چشم زدن حق است.»یعنی آن باوری که بین مردم پیرامون چشم زخم بوده درست است. همچنین از علل دیگر بیماری آسیب اجنه به انسان است که قبلا مفصل پیرامون این مساله بحث شد. تاثیر انگشتر، بخصوص انگشتر عقیق یمانی تاثیر حرز است. یعنی از صاحب انگشتر در برابر بلاها و آسیب‌ها که آسیب چشم زخم و اجنه نیز می‌باشد؛ توسط انگشتر دفع می‌گردد. امیرالمومنین علیه السلام می‌فرماید:«انگشتر عقیق در دست کنید که مایه برکت برای شما قرار داده شده است تا از بلاها و حوادث ایمن باشید.»همچنین اگر کسی انگشتر عقیق در دست کند مبتلا به حزن، اندوه و افسردگی نمی‌شود.   مرکز طب اسلامی

مردنی در کار نیست!)آیت الله مجتهدی تهرانی (ره):ما نمی‌میریم، روح ما زنده است. لذا وقتی شما سر قبر پدرتان میروید، او آگاه میشود و دعایتان میکند. آنقدر خوشحال میشود که سر قبرش رفته‌اید. از آمدن یک مهمان خوب که به خانه‌تان می‌آید، چطور خوشحال میشوید؟ میّت وقتی سر قبرش میروی، این طور خوشحال میشود.