مسجد النبی(ص) ولنجک

عوامل ذلت انسان در دنیا و آخرت

ذلت و خواری یکی از بدترین حالات انسانی است. این ذلت اگر اجتماعی باشد، دو ذلت را به دنبال دارد؛ زیرا ذلت باطنی با ذات اجتماعی جمع می شود که شخص را خوارتر از هر کسی می سازد. البته مراد از ذلت اجتماعی شامل ذلت سیاسی، اقتصادی، علمی، نظامی، فرهنگی و مانند آنها می شود؛ بنابراین، کسانی که در عرصه و ساحات اجتماعی گرفتار ذلت هستند، دو ذلت را به هم تجربه دارند که عذابی عظیم و الیم است.از نظر آموزه های وحیانی قرآن، ذلت و خواری حالتی است که شخص ذلیل تحت جبر و اکراه دیگری قرار می گیرد و قهر و غلبه بر او حاکم می شود؛ زیرا عزیز به کسی یا چیزی گفته می شود که هیچ کس یا هیچ چیزی هیچ گونه غلبه ای بر آن ندارد و نمی شود به هیچ شکلی بر آن چیره شد. پس ذلت در برابر عزت است. این بدان معناست که ذلیل کسی است که مغلوب دیگری است و هیچ اراده ندارد تا خواسته های خویش را بتواند تحقق بخشد. ذلیل، تسلیم محض اراده دیگری است و اکراه و اجبار دیگری است که او را هدایت می کند.انسان به طور ذاتی ذلت گریز است و نمی خواهد اراده او تحت اراده دیگری باشد؛ البته از آن جایی که اراده بلکه حتی مشیت انسانی ذیل اراده ومشیت الهی قرار می گیرد و انسان نمی تواند از دایره مشیت و اراده الهی خارج باشد. از نظر آموزه های وحیانی قرآن، عوامل بسیاری در ذلت و خواری انسان نقش دارد که در این جا به برخی از مهم ترین آنها اشاره می شود:1-اذیت و آزار خدا و پیامبر: یکی از مهم ترین عوامل ذلت را می بایست در اذیت آزار خدا و پیامبرش(ص) دانست. البته کسی نمی تواند خدا را اذیت کند، ولی از نظر قرآن، اذیت مظاهر اتم و اکمل خدا، همان اذیت خدا است. به هر حال، هر کسی که خدا و پیامبرش را اذیت کند، گرفتار خواری و ذلت در دنیا می شود و خدا به او «اهانت» می کند و کرامت را از او سلب می کند که نوعی خواری و ذلت است.(احزاب، آیه 57)2-استکبار: از عواملی که موجب می شود تا افراد یا گروه ها بلکه ملت ها گرفتار ذلت شوند و اراده و حق انتخاب آنان از دست رفته وعزتی نداشته باشند، استکبار ورزی آنان است. 3-استهزاء: کسانی مومنان و دین خدا را به استهزا می گیرند و نسبت به آنان ریشخند می زنند و آیات الهی را تمسخر می کنند، در آخرت گرفتار عذاب خوارکننده و اهانت الهی مواجه می شوند و خدا آنان را این گونه ذلیل می سازد.4-افتراء به خدا: کسانی که بر خدا دروغ می بندند گرفتار ذلت و خواری در قیامت می شوند و خدا ایشان را خوار و ذلیل در دوزخ وارد می سازد.(زمر، آیه 60)5-انکار معاد: کسانی که منکر قیامت و معاد هستند، رفتاری را در دنیا در پیش می گیرند که موجب خشم الهی و خواری و ذلت در آخرت می شوند.6-باطل گرایی: کسانی که دنبال سخنان بیهوده و باطل هستند و گرفتار بازی دنیا می شوند، گرفتار خواری می شوند و ذلت برای آنان رقم می خورد.7-بخل ورزی: هر کسی بخل ورزد و دیگران را به بخل دعوت کند و آن چه را خدا به ایشان داده به دیگران نبخشد، به یک معنا کافر است و گرفتار ذلت و خواری می شود. 8-عدم ایمان به شرایع دیگر الهی: برخی از مسلمانان به شریعتی از شرایع ایمان می آورند، اما نسبت به شرایعی که پس از آن از سوی خدا نازل می شود، ایمان نمی آورند و این گونه گرفتار غضب الهی شده و خوار می شوند و اهانت جایگزین کرامت می شود.9-بداخلاقی: درشت خویی و بداخلاقی زمینه ساز و بستری گرفتاری به ذلت و خواری در آخرت می شود. 10-ترک عمل صالح: کسانی گرفتار ذلت و خواری می شوند که عمل صالح را ترک می کنند و به جای آن کارهای زشت و بد را انجام می دهند.--ترویج سخن بیهوده: برخی از مردم نه تنها خود گرفتار کارهای بیهوده و سخنان لهو و بیهوده هستند، بلکه به ترویج سخنان بیهوده می پردازند که هیچ فایده ای برای گوینده و شنونده ندارد. چنین افرادی گرفتار ذلت و خواری می شوند.(لقمان، آیه 6) 12-تجاوز از حدود الهی: تعدی و تجاوز از حدود الهی که در کتاب الله و سنت عترت طاهره(ع) بیان شد، عاملی مهم در سقوط انسان در ذلت در دنیا و آخرت است.(نساء، آیه 14) 13-تکذیب پیامبر(ص) و آیات الهی: کسانی که به تکذیب پیامبر(ص) می پردازند و ایشان را دروغگو می نامند و بر این باورند که سخنان ایشان بافته خودش یا دیگرانی است که استاد و معلم او هستند، چنین افرادی گرفتار ذلت می شوند.14-حرام زادگی: کسانی که فرزندان زنا هستند و بی ریشه و تبار هستند، گرفتار ذلت و خواری می شوند؛15-دشمنی با خدا: دشمنی با خدا، یکی از اصلی ترین عوامل ذلت در دنیا و آخرت است و کسانی که به دشمنی با خدا می پردازند به ذلتی بزرگ و عظیم گرفتار می شوند.16-دشمنی و درگیری با پیامبر(ص): برخی تنها به تکذیب خدا و رسول الله (ص) می پردازند و پیامبر را دروغگو می دانند. برخی دیگر نیز افزون بر تکذیب به دشمنی و درگیری اقدام می کنند که خواری بزرگی برای آنان رقم می خورد.17-دعوت به بخل: همان طوری که بخیل گرفتار ذلت می شود، کسانی که دیگران را به بخل ورزی دعوت می کنند و از انفاق دیگران جلوگیری می کنند، گرفتار عذاب ذلت بار در آخرت می شوند.(نساء، آیه 37)18-دوست ناباب: تاثیرات دوستان بر یک دیگر بر کسی پوشیده نیست. اصولا معاشرت با افراد خوب و بد تاثیرگذار است، چه رسد دوستانی که ارتباط نزدیک دارند و از رفتار و گفتار یک دیگر سرمشق می گیرند. از نظر قرآن، دوستان ناباب موجب ذلت و خواری انسان می شود.19-دوستی با مغضوبان: کسی که از سوی خدا مورد غضب قرار گرفته اند، مانند قوم یهود موجب ذلت و خواری می شود. در میان مومنان و امت اسلام کسانی به نام منافقان هستند که با این گروه های مغضوب ارتباط داشته و همین دوستی و تحت ولایت آنان رفتند، موجب می شود تا از ولایت الله خارج شده و گرفتار ولایت طاغوت شده و ذلت و خواری را برای خودشان به جان بخرند.20-زنا: زنا عاملی اساسی در خواری انسان در دنیا و آخرت است. 21-سخن چینی: سخن چینی و نمامی از دیگر مسایلی است که انسان را گرفتار ذلت و خواری می سازد. 22-سوگند دروغ: سوگند امری اساسی و مهم است که انسان می بایست از آن اجتناب کرد حتی اگر راست و صحیح باشد، اما بدتر آن است که کسی به دروغ سوگند بخورد و خدا را واسطه قرار دهند تا به مقاصد خویش برسند. چنین کسانی گرفتار ذلت و خواری می شوند.23-کفر و شرک: شرک و پرستش معبودان غیر خدا، دیگر عوامل ذلت انسان است که می بایست از آن اجتناب کرد. 24-شیطان: شیطان و پیروی از او و قرارگیری تحت ولایت شیطانی عامل ذلت و خواری می شود.25-ظلم: ظلم و ستم به دیگران و خروج از دایره عدالت فطری عقلی، عامل دیگر برای ذلت انسان در دنیا و آخرت است. 26-عیبجویی: در حقیقت جستجوی عیب دیگران کار بسیار زشتی است؛ زیرا چنین شخصی پس از عیب یابی آن را مطرح می کند تا دیگران را تحقیر کند. 27-فسق: برخی از مردم هستند که با رفتاری کار زشت خویش را آشکار می کنند. این افراد حتی ممکن است مسلمان باشند، ولی رفتاری زشتی دارند که نابهنجار و ضدارزشی است. 28-قتل بی گناهان: کسانی که به قتل وکشتن کسی بپردازد که هیچ گناهی نداشته و جرمی را مرتکب نشده و به یک معنا کشتن بغیر حق، عامل خواری و ذلت شخص در دنیا و آخرت می شود.29- کتمان نعمت ها: شکی نیست که بزرگترین نعمت الهی نعمت اسلام و هدایت تشریعی وحیانی است(مائده، آیه 3) پس کسی که نعمت های از جمله نعمت اسلام و آیات و احکام آن را کتمان می کند گرفتار خواری و ذلت در دنیا و آخرت می شود.30-گمراهی و ضلالت: گمراهی و ضلالت از راه اسلام و پیروی از راهی غیر اسلام و شرایع آن عامل ذلت انسان در دنیا و آخرت است.(اسراء، آیه 97) 31-گناه: گناه به معنای مخالفت با احکام الهی و فرمان های اوست که خشم الهی را به دنبال داشته و ذلت و خواری را برایش به دنبال خواهد داشت.32- ممانعت از خیر: برخی خود عامل به خیر نیستند، بلکه حتی مانع خیر هستند و دیگران را از انجام کارهای خیر باز می دارند. چنین کسانی گرفتار ذلت و خواری می شوند.33- نافرمانی از خدا و پیامبر(ص): کسانی که برخلاف اوامر حکومتی و قضایی خدا و پیامبرش رفتار می کنند، به عنوان انسان نافرمان گرفتار ذلت می شوند.خلیل منصوری