سبک زندگی اسلامی

نگاه قرآن به کارهای گروهی(ابوالقاسم شکوری):در یک نظرسنجی که در مقیاس ملی و با مشارکت تعدادی از اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها در موضوع «خلقیات ما ایرانی‌ها» صورت گرفته، «ضعف فرهنگ کار جمعی و فعالیت مشترک گروهی»، به عنوان بحث‌انگیزترین خُلق ایرانی، دانسته شده است. با اینکه دین ما تاکید فراوانی بر فرهنگ کار گروهی دارد ولی معلوم نیست چرا روحیۀ تک‌روی در کارها اینقدر در میان ما ایرانی‌ها فراگیر است! حتی گاهی در پاره‌ای از مناسک آئینی هم که به حسب ظاهر، به صورت گروهی انجام می‌دهیم (مثل نماز جماعت)، باز فردیت‌مان را حفظ می‌کنیم!آیا فرهنگ فردگرایی از ناآگاهی ما نسبت به آموزه‌های دینی سرچشمه می‌گیرد یا متأثر از سبک زندگی غربی است؟ دومی، نمی‌تواند باشد چرا که در کشورهای پیشرفته، کار گروهی، به عنوان یک اصل و ارزش، مقبولیت عام دارد.به نظر می‌رسد این مسأله نیز مثل برخی دیگر از عقب‌ماندگی‌های ما در حوزه اخلاق، اقتصاد و فرهنگ، ریشه در ناآگاهی یا دوری از آموزه‌های اصیل اسلامی دارد.آنچه اغلب از کلیدواژه «کار» در ترکیب «کار گروهی» به ذهن متبادر می‌شود، مشارکت اقتصادی و تجاری است در حالی قرآن بر لزوم کار گروهی در همۀ ساحت‌ های زندگی اعم از مناسک دینی، اقتصاد و فرهنگ تاکید دارد.صریح‌ترین دستور قرآن در این باب، بخشی از آیۀ دوم سوره مائده است که می‌فرماید:«و (همواره) در راه نیکی و پرهیزگاری باهم تعاون کنید! و (هرگز) درراه گناه و تعدّی همکاری ننمایید!».تفسیر نمونه در ذیل این آیه نوشته: «آنچه در آیه فوق درزمینه تعاون آمده یک اصل کلی اسلامی است که سراسر مسائل اجتماعی و حقوقی و اخلاقی و سیاسی را در برمی‌گیرد، طبق این اصل مسلمانان موظفند در کارهای نیک تعاون و همکاری کنند ولی همکاری در اهداف باطل، اعمال نادرست و ظلم و ستم، مطلقاً ممنوع است، هرچند مرتکب آن دوست نزدیک یا برادر انسان باشد.» مهم‌ترین پیش‌نیاز کار گروهی، حسن اعتماد، نُصح (خیرخواهی) و همدلی است و این هر سه، مبتنی بر دو اصل دیگر است: صداقت و امانت‌داری.در نگاه پیامبر اکرم (ص)کار گروهی، مایه رحمت است و تفرقه موجب عذاب. در روایتی از امام کاظم (ع)نیز آمده:سه چیز مایه هلاکت است؛ شکستن معامله، ترک سنّت، و دورى گزیدن از جماعت. همین‌طور امام صادق علیه‌السلام در روایتی هشدار‌آمیز، دوری از جماعت را برابر با بی‌ایمانی می‌داند و می‌فرماید:«هر کس از جماعت مسلمانان به‌‏اندازه یک وجب دورى گزیند، بند ایمان را از گردن خویش باز کرده است.» فرهنگ کار جمعی، ریشه در مسئولیت‌پذیری افراد دارد. هر چه مسئولیت فرد بالاتر باشد، انگیزه و روحیۀ کار جمعی در او نیز باید قوی‌تر باشد. در سیرۀ زندگی پیامبر اسلام آمده:«ایشان در سفری ضمن صحبت‌های خود به ذبح کردن گوسفندی فرمان داده بود. یکی گفت: ای رسول خدا، ذبح کردن گوسفند با من. شخص دیگری گفت: پوست کندن آن با من. دیگری گفت: پختن آن با من.رسول خدا هم فرمود: جمع کردن هیزم با من.یاران عرض کردند: یا رسول الله! شما زحمت نکشید، ما انجام می‌دهیم.پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: می‌دانم شما کار مرا انجام می‌دهید، ولی من دوست ندارم در میان شما امتیاز داشته باشم؛ زیرا خداوند دوست ندارد بنده‌ای را که در میان یاران خود جدا و دارای امتیاز باشد. آنگاه برخاست و هیزم جمع کرد»

من عقابم یا ماکیان؟:مردی تخم عقابی پیدا کرد و آن را در لانه مرغی گذاشت. عقاب با بقیه جوجه ها از تخم بیرون آمد و با آن‌ها بزرگ شد . در تمام زندگیش، او همان کارهایی را انجام داد که مرغ ها می کردند، برای پیدا کردن کرم ها و حشرات زمین را می کند و قدقد می کرد و گاهی با دست و پا زدن بسیار، کمی در هوا پرواز می‌کرد.سال ها گذشت و عقاب خیلی پیر شد. روزی پرنده باعظمتی را بالای سرش بر فراز آسمان ابری دید. او با شکوه تمام، با یک حرکت جزئی بال های طلاییش برخلاف جریان شدید باد پرواز می کرد. عقاب پیر بهت زده نگاهش کرد و پرسید:این کیست؟همسایه اش پاسخ داد: این یک عقاب است. سلطان پرندگان. او متعلق به آسمان است و ما زمینی هستیم. عقاب مثل یک مرغ زندگی کرد و مثل یک مرغ مرد. زیرا فکر می کرد یک مرغ است.این ما هستیم که زندگی خودمان را می سازیم؛ نگذارید محیط اطرف شما را دچار تغییرات اساسی کند. وقتي باران مي بارد همه پرندگان به سوي پناهگاه پرواز مي كنند بجز عقاب كه براي دور شدن از باران در بالاي ابرها به پرواز در مي آيد. مشكلات براي همه وجود دارد اما طرز برخورد با آن است ﻛﻪ باعث تفاوت مي گردد. ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﻋﻘﺎﺏ بلند پرواز باش.

بهشت چند در دارد:درهای بهشت عبارتند از:۱)باب المجاهدین۲)باب المصلین (در نماز گزاران)۳)باب الصائمین (روزه داران)4)باب الصابرین (صبر کنندگان)۵)باب الشاکرین (شکر گزاران)۶)باب الذاکرین (یاد آوران خدا)7)باب الحاجین (حج کنندگان)8)باب اهل المعروف،که امام صادق (ع) در این مورد میفرماید: «در کارهای نیک با برادرانتان رقابت کنید و از اهل معروف باشید، زیرا برای بهـشت دری است که به آن در معروف میگویند و داخل آن نمیروند و مگر کسی که در دنیا کارهای نیک انجام داده است» کتاب نور الثقلین

آیت الله العظمی جوادی آملی:«باطن روزه انسان را به لقای حق می کشاند،که خدای سبحان فرمود: روزه مال من است و من شخصا به آن جزا میدهم.این تعبیر فقط درباره روزه وارد شده است.» کتاب حکمت عبادات ص131