مسجد النبی(ص) ولنجک

صفات مخلصین و آثار اخلاص

اخلاص سرّ الله است که تنها در قلب بندگان محبوب الهی قرار می گیرد. حقیقت اخلاص، بیزاری و تبری از غیر خدا است به طوری که در قلبش جز خدا کسی را جا نیست؛ زیرا انسان تنها یک قلب دارد که می بایست تنها تجلی انوار الهی باشد. بنابراین، مخلصین به فتح یا کسر لام تنها خدا را در همه هستی می بینند و هر عملی را تنها «لوجه الله» انجام می دهند و دخول و خروج ایشان در هر کاری با چنین صداقتی است. چنان که مخلصان حقیقی همان محسنان هستندکه حقیقت احسان عبادت خدا در ساختاری است که در روایت ماثور از پیامبر(ص) از آن این گونه تعبیر شده است: احسان آن است که خدا را عبادت می کنی گویی خدا را می بینی و اگر نمی بینی می دانی که خدا تو را می بیند.»حقیقت اخلاص در دو ساحت اندیشه و انگیزه، اعتقاد و عمل صالح و احسانی خواه احسان عفوی یا احسان ایثاری خود را نشان می دهد و شخص در همه احوالات این گونه عمل می کند.اخلاص مانند تقوا و ایمان دارای مراتب تشکیکی و درجات متعدد و متنوع است که عالی ترین مرتبت آن اخلاص در مخصلین به فتح لام است که نوعی تفضل و عنایت الهی است که شخص تنها برای رضای خدا عمل می کندو از هر گونه شرک و پلیدی در امان است، چنان که معصومان(ع) از پیامبران الهی و امامان معصوم(ع) به تفضل الهی «تطهیر» شده به گونه ای که هیچ راهی برای ابلیس جنی نسبت به آنان نیست.مخلصان که همان محسنان هستند، در مراتب عالی اخلاص، مصداق همان مقربان سابقون است؛ چنان که در مراتب و درجات پایین تر، مصداق ابرار و اصحاب یمین هستند که به تبعیت و پیروی از مقربان عقاید و اعمال خویش را سامان می دهند.خدا به صراحت در این آیات از دو گروه ابرار و مقربان سخن به میان آمده که ابرار از چشمه هایی بهره می برند که مقربان ایثارگر آن را تفجیر می کنند، زیرا از نظر قرآن، مقربان خودشان «فروح و ریحان و جنت نعیم؛ پس روح و روح ساز و بهشت نعیم » اخلاص انسان در ساحات گوناگون خود را نشان می دهد؛ چنان که اخلاص و قنوت خالصانه در برابر خدا در قالب اطاعت خالصانه به فرمان های الهی خود را نشان می دهد. پس اگر کسی مدعی اخلاص است، می بایست آن را در اطاعت از فرمان های الهی نشان دهد و تجلی یابد. البته از نظر قرآن، ظهور این اطاعت از فرمان های الهی را می توان در اطاعت از پیامبران مشاهده کرد که بی هیچ اجرت و مزدی دعوت به حق و اخلاص در اطاعت می کنند.اخلاص در امر به معروف و نهی از منکر، اخلاص در انفاق بدون اذیت و منت، اخلاص در اصلاح میان مردم، اخلاص در بیعت، اخلاص در تبلیغ، اخلاص در صدقات، اخلاص در توبه، اخلاص در تهجد و شب زنده داری، اخلاص در جهاد، اخلاص در حج، اخلاص در خمس،اخلاص در دعا و نیایش، اخلاص در دین، اخلاص در رهبانیت، اخلاص در زکات،اخلاص در سجده، اخلاص در صبر، اخلاص در عبادت، اخلاص در عمل صالح و احسان، اخلاص در گواهی و شهادت برای خدا، اخلاص در نماز، اخلاص در هجرت و مانند آنها بیانگر آن است که انسان در همه ساحات زندگی خویش می بایست خدا را در همه امور در نظر گیرد و تنها رضایت خدا را بجوید.اخلاص نه تنها موجب ارزشی شدن عمل می شود، بلکه موجب ارزشمندی مخلصان در پیشگاه خدا می گرددتا جایی که سعادت دنیوی و اخروی که همان آرامش و آسایش مطلق است تنها در گرو و رهن اخلاص است.انسان مخلص می تواند دیگران را به تقوای الهی و اطاعت دعوت کرده و مردم نیز بدان گرایش یابنداز همین روست که از نظر قرآن، اخلاص راه مطمئن و نشانه تمسک به ریسمان محکم الهی و سنت ها و قوانین الهی و کسب رضایت خدا است.بنابراین، هر کسی پاداش عظیم الهی را می خواهد می بایست به اخلاص به عنوان مهم ترین واصلی ترین عامل توجه کند،چرا که رستگاری و فلاح، رحمت خاص، تکفیر گناهان و زشتی ها ، کسب برکات و تفضلات الهی، آرامش اخروی، امنیت اخروی، بهشت با بوستان ها و نهرهای گوناگون، پاداش کامل، پاداش و ثواب مضاعف، رضایت خدا، ترک دوستی با دشمنان، اجابت دعا، نجات از عذاب، قرارگیری در جرگه مومنان حقیقی، تحسین و مدح الهی، شکر الهی،نورانیت و خارج شدن از تاریکی ها و راه یافتن به نور، برخورداری از هدایت خاص الهی قرآنی، هدایت به صراط مستقیم الهی، دست یابی به راه های امن و سالم، زندگی نیک در دنیا،قرار گیری در جرگه صادقان و مانند آنها است. بنابراین، نمی بایست به اخلاص کم توجه بود و اهمیت و ارزش والای آن را در تحقق سعادت دنیوی و اخروی نادیده گرفت.، هر کسی به مقام عالی تر اخلاص برسد، رفتارهایش استوارتر و محکم تر در راستای کسب رضای الهی و خشنودی اوست تا جایی که همه هستی از مال و جانش را برای رضایت خدا می دهد چنان که مقربان از جمله امیرمومنان امام علی(ع) این گونه فداکاری داشت.مخلصان هر کاری را تنها برای رضایت خدا انجام می دهند و حتی پاداش نمی خواهند هر چند که خدا به آنان پاداش های عظیم می دهد، ولی آنان تنها رضایت الهی را می جویند. پس آنان نماز و اعمال عبادی بلکه همه حیات و ممات خویش را برای رب العالمین قرار می دهند نه برای مزد و پاداش، چنان که پیامبر اکرم(ص) این گونه بود.در تحقق اخلاص اکتسابی عوامل چندی به عنوان بسترها و زمینه های اخلاص موثر است که شامل اموری چون: توجه به معاد، امیدواری به لقاء الله در قیامت،، محیط امن و آرام خالی از ترس، توبه و اصلاح گذشته، اعتصام و تمسک به خدا، احساس خطر مرگ و آینده اخروی،اضطرار شدید، عقلانیت و توجه به تذکرات، رضایت جویی از خدا، ایمان به خدا و آخرت، عدم تاثیرپذیری از امکانات و نعمت ها و امور رفاهی و مانند آنها می شود.به هر حال، آن چه در امر اخلاص اکتسابی بسیار موثر است، همان ایمان به خدا و آخرت و کسب رضایت الهی است. از همین روست که همه اولیای الهی حتی مخلصان به فتح لام که دارای اخلاص تفضلی الهی هستند، تنها دنبال رضایت الهی هستند و آن را می جویند. پس هر کسی بخواهد به اخلاص مخلصان برسد می بایست تنها دنبال «ابتغاء مرضات اللله» باشد و هر کاری را در این راستا انجام دهد. خلیل منصوری