مسجد النبی(ص) ولنجک

نماز برترین نمایش بندگی                   

خدا انسان را به هدف «عبادت« و بندگی آفریده تا از این طریق به «تقوایی» دست یابد که اسماء و صفات الهی را در انسان ظهور و فعلیت می بخشد و در مقام مظهر «رب العالمین» در جایگاه «خلافت الهی» می نشاند. در میان عبادت ها برخی از جایگاه ویژه ای برخوردارند؛ زیرا برترین و بهترین شکل عبادت را با خود دارد. از جمله این عبادت ها می توان به نماز اشاره کرد که برترین و بهترین حالت نمایش بندگی و اوج خضوع و خشوع در پیشگاه خدا است؛ چرا که از نظر قرآن، اظهار تذلّل و خضوع در پیشگاه خداوند، روح و حقیقت نماز است.(حج، آیه ۷۷) از همین رو، از نظر قرآن، نماز، عبادتى والا و داراى مقام و منزلت بس بزرگ است (نساء، آیه ۴۳) به طوری که شاخص ایمان و کفر است؛ چنان که پیامبر خدا (ص)می فرماید: مرز میان ایمان و کفر، ترک نماز است. امام علىّ (ع)نیز می فرماید: تفاوت میان مؤمن و کافر، نماز است. پس هر کس آن را ترک کند و ادعاى ایمان کند، عملش او را تکذیب مى کند و گواهى از خودش بر خود اوست.از نظر قرآن، نماز، از ارکان دین اسلام(مائده، آیات ۵۷ و ۵۸) و از تکالیف مهمّ و مورد ترغیب خداوند است(بقره، آیات ۲ و ۸۳) و همگان باید آن را به عنوان شاخص بندگی و عبادت به جا آورده و اقامه و ادا کنند. بنابراین، بر بنده است تا در هر حالت ممکن نماز بگزارد. پس وجوب و ضرورت اداى نماز در هیچ حالی از میان نمی رود(آل عمران، آیه ۱۹۱)، به طوری که انسان در حال غرق نیز باید با علایم و نشانه هایی نمازش را بگزارد و بی نماز از دنیا نرود. پس انسان نمی بایست در عمل به واجبات به حال خویش نگاه کند، بلکه باید به تکلیف عمل کند و هرگز آن را ترک ننماید؛ از همین روست که برگزارى نماز، حتّى در شرایط دشوار و صحنه‌هاى نبرد نیز به عنوان یک واجب ساقط نمی شود و ضرورت انجام آن در حالت سخت و دشوار نیز باقی و برقرار است.شاید بهترین راه برای بیان اهمیت و ارزش چیزی بیان آثار و برکات آن است؛ چنان که یکی از مهم ترین عوامل انگیزشی برای انجام کاری و تشویق وترغیب بدان، بیان آثار و برکات آن است؛ وقتی شخص از برکات و آثار عملی یا چیزی آگاه شود، انگیزه می یابد تا با شوق و اشتیاق آن را انجام دهد هر چند که تلخ و سخت و دشوار باشد؛ چنان که وقتی شخص از تاثیر دارویی در درمان بیماری آگاه می شود، با همه سختی و مشقت یا تلخی که آن دارو دارد برای درمان تن به آن می دهد و خود را به رنج و عذاب می افکند تا با بهره گیری از آن دارو خود را درمان کند. بی گمان نماز، یکی از مهم داروهایی است که بسیاری از دردها و رنج ها و بیماری ها را از میان می برد که مهم ترین آن ها بیماری های قلبی بخل، کوردلی، سنگدلی، تنگدلی و مانند آن ها است. آموزه های قرآنی برای ترغیب و تشویق مومنان به اقامه و ادای نماز، مجموعه ای از آثار و برکات نماز را بیان کرده است که در این جا به برخی از آن ها اشاره می شود: 1-آرامش روانی: از مهم ترین آثار نماز برای نمازگزار، دست یابی به آرامش روانی است به طوری که نسبت به گذشته اندوه و نسبت به آینده ترسی در دل ندارد و هماره در سکون و آرامش خواهد بود. 2-یاور انسان در سختی ها: انسان هماره در زندگی گرفتار انواع فتنه ها و آزمون های الهی در قالب نعمت و مصیبت و خیر و شرّ است. یکی از راه هایی که انسان می تواند از فشار مصیبت ها و سختی ها و مشکلات عبور کند و به آن چیز استعانت جوید، نماز است؛ 3-افزایش آستانه تحمل و صبر: از نظر قرآن، واکنش انسان در برابر مصیبت ها می تواند به دو شکل: یک جزع و فزع: دوم صبر و شکیبایی باشد. از نظر قرآن، اهل ایمان به ویژه نمازگران اهل صبر هستند و در برابر مصیبت ها جزع و فزع ندارند. 4-بهره مندی از خیر و خیررسانی: از نظر قرآن، خیر هر نعمتی است که انسان را برای رسیدن به کمال یاری می رساند و مناسب و متناسب روان و تن اوست؛ از همین رو، هر نعمتی را خیر نمی داند، بلکه آن را فتنه و آزمونی می داند که می تواند با توجه به عملکرد دارنده آن نعمت، خیر یا شر باشد. هم چنین از نظر قرآن، تنها کسانی بهره مند از نعمت های الهی در قالب خیر می شوند که اهل ایمان و عمل صالح باشند؛ 5-تزکیه نفس: از نظر قرآن، دست یابی به سعادت ابدی در گرو تعلیم و تزکیه و تطهیر نفس است؛ به این معنا که انسان نسبت حقایق علم شهودی و رویتی بیابد و غیب های عالم از ملکوت به ملک شهود قلب درآید تا زمینه برای پاکی و طهارت قلب فراهم آمده و سپس نمو و رشد برای آن تحقق یابد و بلوغ غایی و کمالی خود برسد. از آن جایی که تطهیر و تزکیه نفس تنها به دست خدا و معصومان (ع)است و هیچ انسانی نمی تواند مدعی تطهیر نفس و به ویژه تزکیه نفس شود؛ زیرا تنها خدا و اولیای خاص به سبب مظهریت تزکیه کننده و رشد دهنده کمالی است. 6-عفت نفس: نمازگزاران، انسانهایى پاکدامن و به دور از آلودگیهاى جنسى هستند؛ زیرا این امور برخاسته از نماز و آثار آن است.(معارج، آیه ۲۲) 7-آمادگی برای جهاد مقدس و شهادت: از نظر قرآن، از دیگر کارکردها و آثار نماز، آمادگی انسان برای جهاد نفس و جانفشانی در راه خدا است که این مهم تنها از طریق خودسازی با نماز شدنی است؛ 8-اخوت دینی: برادری اسلامی میان امت اسلام، پیامد طبیعی اقامه نماز است. با نماز و اقامه آن به جماعت، دل های امت حتی کسانی که در سابق با هم دشمنی داشتند، به هم نزدیک شده و برادری ایمانی میان آنان برقرار می شود.(توبه، آیات ۷ و ۱۱) 9-وفای به عهد: از ویژگی های نمازگزاران و به سخنی دیگر از آثار نمازگزاری، وفای به عهد و قول و قرارهای کتبی و شفاهی است. 10-مقام ابرار: نمازگزاران در گام نخست از مقام ابرار که مقام اصحاب یمین پس از مقام مقربان سابقون است، بهره مند می شوند. از نظر قرآن نماز در کنار اعمال نیک دیگری چون زکات موجب دست یابی انسان به مقام ابرار است.(بقره، آیه ۱۷۷) 11-مقام صادقین: هم چنین از نظر قرآن، نمازگزاری در کنار پرداخت زکات موجب می شود که انسان در مقام صادقین قرار گرفته و از آثار آن بهره مند شود.(بقره، آیه ۱۷۷) 12-مقام متقین: کسب تقوا هدف عبادت است.(بقره، آیه ۲۱) کسانی می توانند به مقام متقین برسند که تقوای الهی ملکه و مقوم ذات و هویت شخصیتی آنان شده باشد. 13-مقام محسنین: اهل احسان بهره مند از برکات بسیاری در دنیا و آخرت هستند. دست یابی به هویتی شخصیتی محسنین نیازمند اعمال صالح و نیکی چون نماز است. 14-مقام مخبتین: از نظر قرآن، دست یابی به مقام مخبتین و کسانی که آتش شهوت خویش را مهار کردند و در برابر خدا قلب هایشان به خضوع و خشوع آمده است، نیازمند رفتارها و اعمالی از جمله اقامه نماز است.(حج، آیات ۳۴ و ۳۵) 15-مقام مصلحین: انسان صالح اگر بتواند به مقام مصلح برسد گامی بزرگ برداشته است؛ دست یابی به این مقام و آثار آن در گرو اعمالی چون اقامه نماز است.(اعراف، آیه ۱۷۰) 16-حقیقت ایمان: برای هر چیزی حقیقتی است که دست یابی به آن سخت است؛ زیرا انسان ها بیشتر با رقیقه آن حقیقت ارتباط برقرار می کنند که مراتب پایین آن است. از نظر قرآن رسیدن به مقام ایمان حقیقی و حقیقت ایمان، بهره گیری از اموری از جمله نماز است.(انفال، آیات ۳ و ۴) 17-استقامت: ایستادگی و استواری در امور اساسی از جمله دین، در گرو بهره مندی از نماز و اقامه آن است؛  18-ساماندهی زندگی اجتماعی: زندگی اجتماعی نیازمند نظم و انضباط است؛ بی گمان انجام فرائض در اوقات آن می تواند به زندگی انسان حتی در رفتار اجتماعی نظم بخشید. 19-اسوه رفتاری: اقامه نماز، در اسوه قرار گرفتن مؤمنان براى دیگران نقش اساسی دارد. در حقیقت شخص محبوب می شود و رفتارش به عنوان رفتاری محمود و پسندیده و معروف مقبول همگان می شود و دیگران از وی سرمشق می گیرند.(حج، آیه ۷۸) 20-اصلاح فرد و اجتماع: نماز از مهم ترین عوامل اصلاح فرد و اجتماع و بازدارنده از هر گونه فساد و افساد است.   21-امداد الهی: اقامه نماز، زمینه برخوردارى از امداد الهى در دنیا و آخرت است. 22-امیدواری به خدا: نمازگزار بهره مند از الطاف گوناگون خدا خواهد شد. امید به هدایت الهی(توبه، آیه ۱۸)، امید به لطف و پاداش جاوید الهى(فاطر، آیه ۲۹)، امید به رحمت الهى(توبه، آیه ۷۱؛ نور، آیه ۵۶)، امید به افزایش فضل الهی(فاطر، آیات ۲۹ و ۳۰)، امید براى رسیدن به مقام رضا و شفاعت(طه، آیه ۱۳۰)؛ و امید به مقام محمود و ستوده شده(اسراء، آیه ۷۹)  22-انفاق مالی: نماز از عوامل موثر در انفاق گری انسان دارد. 23-فضلیت و برتری: قیام و برگزارى نماز همراه با تلاوت قرآن، مایه فضیلت و برترى نمازگزاران در پیشگاه خدا و بهره مندی از این برتری می شود.(آل عمران، آیات ۱۱۳ و ۱۱۴)  24-بهره اخروی: اقامه نماز، مایه بهره اخروى براى انسان می شود و اگر کسی بهره های اخروی و سعادت ابدی می خواهد باید به نماز به عنوان یکی از ابزارهای دست یابی به آن توجه و اهتمام ورزد.(بقره، آیه ۱۱۰؛ ابراهیم، آیه ۳۱؛ مزمل، آیه ۲۰) 25-بهره مندی از بشارت های الهی: باید گفت که از نظر قرآن، اقامه نماز، در بهره‌مندى اهل ایمان از بشارتهاى الهى نقش مهم و اساسی دارد(توبه، آیه ۱۱۲؛ یونس، آیه ۸۷)؛ 26-جلب رحمت: اگر کسی بخواهد رحمت الهی را به سوی خویش جلب کند و حتی از مشکلات و مصیبت ها برهد، باید به نماز به عنوان ابزار جلب رحمت توجه یابد.27-بهره مندی از افزایش رزق: از نظر قرآن، نماز موجب افزایش رزق در قالب فضل الهی می شود؛ 28-شفاعت در قیامت: نماز، عامل بهره‌مندى از شفاعت در قیامت است. پس نمازگزار نه تنها خود به بهشت می رود، بلکه می تواند دستگیر دیگران بوده و با شفاعت در پیشگاه خدا آنان را با خود به بهشت ببرد.(مدثر، آیات ۴۲ تا ۴۸) 29-فضل الهی: فضل الهی اختصاص به رزق و روزی مادی ندارد، بلکه هر چیزی را شامل می شود که شخص در وهله نخست استحقاق برخورداری از آن را ندارد؛ 30-اثرپذیری انذار: هشدارها و انذارها درباره دیگران زمانی تاثیرگذار است که انسان اهل نماز باشد. 31-تبلیغ خوبی ها: برگزارى نماز، زمینه‌اى براى ترغیب و تبلیغ دیگران به خوبیها است؛ زیرا نماز نمادی از تقوای الهی بندگان است و کسی که اهل تقوا و بهره مند از آن است، خود عامل هدایت دیگران به سوی خوبی ها است.(علق، آیات ۱۰ تا ۱۲) 32-تحمل سختی ها: نقش نماز، در تحمّل سختیها و افزایش آستانه تحمل در مصیبت ها نقشی بی بدیل و بی نظیری است.  33-تربیت نیک: نماز دارای آثار تربیتی و پرورشی نیک در نمازگزار است. خدا هم چنین می فرماید که فرمان وجوبی دستور تهجّد و نماز شب به پیامبر (ص)در راستای تأثیرگذار نماز در پرورش و تربیت او براى رسیدن به مقام محمود است.(اسراء، آیه ۷۹) 34-ترغیب و تشویق: از کارکردهای دیگر نماز، باید به نقش ترغیبی و تشویقی آن اشاره کرد؛ زیرا نماز موجب می شود تا دیگران تشویق و ترغیب به کارهای خیر و حرکت در مسیر هدایت و تقوا شوند؛ 35-قرب الهی: از مهم ترین آثار نماز، رسیدن انسان به مقام قرب الهی و بهره مندی از آثار و فواید چنین تقربی است. از همین روست که در عرفان قرآنی، راه رسیدن حقیقت و متحقق شدن به صفات الهی و همترازی با همه هستی در قالب قرب از طریق شریعت و اعمال آن چون نماز دانسته شده است. 36-تقواپیشگی : اگر کسی بخواهد به نتیجه عبادت که همان تقوای الهی است، باید در میان اعمال عبادی بیش ترین توجه را به اموری چون نماز داشته باشد؛  37-ره توشه آخرت: انسان به سرزمین آخرتی وارد می شود که دشت صافی و هموار است به طوری که هیچ چیز از گیاه و غیر گیاه در آن نیست و اگر در آخرت چیزی نصیب انسان می شود اعمال نیکی است که در دنیا کشته کرده و در آخرت آن را درو و برداشت می کند.                

38-تکریم در آخرت: از دیگر آثار نماز، برخورداری از کرامت در آخرت و بهشت است. نمازگزاران به سبب کسب تقوایی که ملاک و معیار سنجش ارزش آدمی در آخرت است(حجرات، آیه ۱۳) از کرامت برخوردار می شوند؛  39-تکفیر بدی ها و گناهان: تکفیر از واژه کفر به معنای پوشاندن است؛ زارع و کشت کننده بذر را نیز کافر می گویند؛ زیرا بذر را در زیر خاک پنهان کرده و می پوشاند. کفر اعتقادی نیز به معنای پوشاندن حقیقت است که از نخست با دسیسه و پوشاندن قلب با فجور و گناه آغاز(شمس، آیات ۷ تا ۱۰) و در نهایت به پوشاندن حقایق هستی از جمله خدا و آخرت ادامه می یابد.(بقره، آیات ۶ و ۷) تکفیر سیئات و بدی ها یکی از آثار و برکات اقامه نماز است؛ 40-از میان رفتن بدی ها: از نظر قرآن، نماز نه تنها بدی ها را می پوشاند و تکفیر می کند، بلکه موجب اذهاب و از میان رفتن آن ها می شود، به طوری که هیچ وجود و آثاری از آن ها باقی نمی ماند. خدا در قرآن از مردم می خواهد با اقامه نماز ، بدی ها را از خود به بیرون روانه کنند و این گونه به محو بدی و آثار آن بپردازند.(هود، آیه ۱۱۴) 41-خشیت قلبی : خشیت حالتی نفسانی است که برخاسته از معرفت و شناخت عظمت کسی است، به طوری که انسان در برابر آن عظمت به اراده و بی اراده سر به تعظیم فرود آورده و با خشوع و خضوع با او مواجه می شود. از نظر قرآن، اقامه نماز به انسان چنان معرفت و حالت نفسانی می بخشد که شخص نمازگزار در برابر خداوند دارای خشیت و ترسی عالمانه خواهد بود.(انفال، آیات ۲ و ۳) 42-خیر: واژه خیر هر نعمتی است که مناسب با حال انسانی و عامل خوشبختی او باشد. از این روست که حکمت ها به عنوان خیر کثیر (بقره، آیه ۲۶۹) معرفی می شود؛ زیرا حکمت های علمی و عملی انسان را به کمالات بایسته و شایسته می رساند. از نظر قرآن، هر عملی که انسان را به کمال برساند خیر است. 43-دوست خلوتی خدا: کسی که بخواهد خلیل الله و خلیل الرحمان شود و دوست خلوتی خدا شود و محبت خدا در همه وجودش رخنه و رسوخ کند، باید اهل نماز و اقامه آن باشد. 44-یاد خدا: از مهم ترین ابزاری که انسان می تواند آن را به عنوان ذکر الله و یاد خدا قلمداد کند، اقامه نماز است(هود، آیه ۱۱۴؛ طه، آیه ۱۴)؛ 45-فلاح و رستگاری: برپایى نماز، مایه فلاح و رستگارى آدمى است. نمازگزار با نمازش در خوشبختی ابدی را به روی خود می گشاید و در آرامش و آسایش ابدی خواهد بود. 46-رضوان الهی : اقامه نماز از سوى اهل ایمان، سبب بهره‌مندى آنان از رضوان الهى است که برتر از هر بهشتی است.(توبه، آیات ۷۱ و ۷۲؛ فتح، آیه ۲۹) 47-رفع فقر: برای برطرف کردن فقر و نیاز مالی بهترین امر اقامه نماز است.(طه، آیه ۱۳۲)  48-رفع مشکلات: استعانت از نماز براى رفع مشکلات، مورد توصیه خداوند در آیات قرآنی است. 49-بهره مندی از آثار شکر: اقامه نماز، نوعى شکرگزارى در برابر نعمتهاى الهى است(کوثر، آیات ۱ و ۲) .50-بهره مندی از صبر و آثار آن: نماز، در صبر و شکیبایى انسان در برابر بلاها و ناگواریها نقش اساسی دارد و انسان صابر نیز از بشارت الهی و آثار صبر برخوردار خواهد شد.51-صداقت: از نظر قرآن، برپا داشتن نماز، از نشانه‌هاى صدق مؤمنان، در ایمان‌شان است و صداقت ایمانی را می بایست در اعمال صالح عبادی از جمله نماز و انفاق دید.52- طهارت روح: نماز، عامل خودسازى و پاکى روح و اندیشه بوده (توبه، آیه ۱۰۸) و نماز در پاکیزگى و زدودن هرگونه آلودگى و پلیدى از انسان نقش اساسی و مهمی را ایفا می کند.(احزاب، آیه ۳۳؛ فاطر، آیه ۱۸) 53-عفو: از نظر قرآن، هر انسانی به طبیعت فطرت الهی، اهل عدالت و مقابله به مثل است، اما تنها کسانی در مرتبه احسان عفو یا احسان اکرام قرار می گیرند که از هدایت های تشریعی اسلام نیز در قالب شرایع گوناگون بهره مند باشند. 54-عمران مساجد: واژه عمران به معنای آبادسازی است. از نظر قرآن، نمازگزار نقش اساسی در عمران مادی و معنوی مساجد دارد؛  55-فرجام نیک: اقامه نماز، زمینه‌ساز عاقبت به خیرى و فرجام نیک انسان می شود. 56-قبولی اسلام: نماز بیانگر مرز اسلام و کفر است. از همین رو، اقامه نماز، نشان پذیرش اسلام مشرکان و کافران است.(توبه، آیات ۵ و ۱۱) 57-قبولی اعمال صالح: هر عملی صالحی نیازمند تقوا و اخلاص است. از نظر قرآن، نماز، در قبولى دیگر اعمال آدمى از سوى خداوند نقش اساسی دارد(توبه، آیه ۵۴)؛ 58-قبولی سوگند: اعتبار سوگند به جایگاه قسم خورنده آن بستگی دارد؛ از نظر قرآن، نماز، در اعتبار و پذیرش سوگند شاهدان و گواهان بر وصیّت میت نقش اساسی دارد؛ و به سخن دیگر، موجب اعتبار سخن شاهدان می شود.(مائده، آیه ۱۰۶) 59-مانع بخل: همان طوری که نماز دارای آثار مثبتی است و صفات نیک و خصلت های زیبا را به آدمی می بخشد، هم چنین مانع جدی نسبت به ظهور صفات زشت و رذایل اخلاقی می شود.  60-مانع حرص: تأثیر نماز، در جلوگیرى از خصلت حرص و آزمندى از دیگر مواردی است که قرآن به آن توجه داده است.(معارج، آیات ۱۹ تا ۲۲) 61-مانع حزن: اقامه نماز، زداینده نگرانیها و تقویت کننده روحیه پایدارى و استقامت در انسان و هم چنین از موانع حزن و اندوه در آخرت است.(بقره، آیه ۲۷۷) 62-مانع خوف: همان طوری که نماز مانع حزن انسان نسبت به گذشته است، عامل مهم در ایجاد خوف و ترس نسبت به آینده است.  63-مانع دنیاطلبی: زندگی دنیوی نیازمند برآورد حاجات است؛ اما این بدان معنا نیست که انسان چشم بر آخرت ببندد، بلکه هر کاری می کند ناظر به آخرت گرایی باشد. 64-مانع شقاوت: نماز، مانع گرفتارى آدمى به شقاوت و بدبختى در دنیا و آخرت است.65-مانع شهوترانی: اهتمام به نماز و ضایع نساختن آن، بازدارنده انسان از شهوات و هواهاى نفسانى است که بسیاری از مشکلات دنیوی و اخروی انسان به سبب همین عامل هواهای نفسانی و شهوانی است.(مریم ، آیه ۵۹) 66-مانع غفلت: بسیاری از گرفتاری های آدمی به سبب غفلت از خدا و آخرت است؛ ولی یاد خدا همراه با تضرّع در نماز، مانع غفلت آدمى از خدا می شود.(اعراف، آیه ۲۰۶) 67-مانع سوگند دروغ: تأثیر نماز، در بازداشتن آدمى از سوگند دروغ است.(مائده، آیه ۱۰۶) 68-مانع گمراهی: اقامه نماز، مانع ضلالت و گمراهى است و موجب می شود تا انسان در مسیر درست و راست هدایت قرار گیرد.(مائده، آیه ۱۲؛ مریم، آیه ۵۲) 69-مانع گناه: نماز، در بازداشتن آدمى از گناهان و منکرات نقش دارد. 70-مانع کتمان شهادت وگواهی: اجتماع بر اعتماد متقابل استوار است. از همین رو، بسیاری از کارها با اعتماد به دیگران انجام می شود؛ 71-مدارا: از دیگرآثار نماز می بایست به مدارا کردن با دیگران اشاره کرد. 72-مصونیت از آتش دوزخ: از آثار نماز است. پس انسان برای رهایی از خشم الهی و عدم ورود به دوزخ باید به نماز توسل جوید.(اعلی، آیات ۱۲ تا ۱۵) 73-مصونیت از عذاب: نماز، از جمله اسباب کارساز، براى دور ماندن از عذاب و اهوال قیامت است که قرآن به آن توجه می دهد.74-مغفرت: از عوامل موثر در آمرزش گناهان و مغفرت می بایست به نماز اشاره کرد. 75-مهار شهوت: از جمله مهم ترین آزمون الهی ، بهره گیری از محبت انسان به شهوات(آل عمران، آیه ۱۴) است که باید انسان با مهار و کنترل آن اجازه ندهد تا گرفتار بدبختی و شقاوت شود. 76-موعظه پذیری: دل هایی در برابر موعظه نرم است که اهل نماز باشد؛ 77-نزول فرشتگان: نزول فرشتگان بر آدمی موجب آرامش و آسایش و امدادهای غیبی متنوع و آثار متعددی است که در آیات قرآنی بیان شده است. 78-نظم: زندگی مبتنی بر نظم هماره بهترین سبک زندگی است که آثار و برکات بسیاری دارد؛ 79-نورانیت: سجده و نماز اصحاب پیامبر، مایه نورانیّت سیماى آنان در قیامت است.(فتح، آیه ۲۹) 80-هدایت خاص: اقامه نماز، از عوامل هدایت خاص الهی از جمله هدایت قرآنی نسبت به انسان و راه یافتن وى به صراط مستقیم است که هیچ ضلالت و گمراهی در آن نیست. 81- ولایت الهی: از نظر قرآن، به‌پاداشتن نماز با تمامى احکام و حدود مقرر آن، شرطى براى شایستگى جهت ولایت و سرپرستى بر اهل ایمان است(مائده، آیه ۵۵) آداب واجب و مستحب نماز:از نظر قرآن دست یابی به این آثار زمانی است که نمازگزار آداب مخصوص نماز از واجب و مستحب آن را به جا آورد که در این جا به برخی از مهم ترین آن ها اشاره می شود: 1-آراستگی: 2-استعاذه: پناه جویی از آداب نماز است. 3-استغفار: استغفار در نماز به هنگام سحر، از صفات متقین و از آداب نماز است.(آل عمران، آیات ۱۵ و ۱۷) 4-انتظار: انتظار کشیدن براى درک نماز در وقت خود، امرى مهم و شایسته است (آل عمران، آیه ۲۰۰)؛ 5-بالا بردن دستها در تکبیرهای نماز: بالا بردن دستها تا گلوگاه به هنگام گفتن تکبیرات نماز، امرى پسندیده و از آداب نماز است(کوثر، آیات ۲ و ۳)؛ 6-اجتناب از عبث: کارهای بیهوده در هنگام نماز به عنوان عبث است مانند دست کشیدن و بازی با ریش یا مانند آن ها خلاف ادب در نماز است؛ از همین رو، در آیات قرآنی بر ضرورت اجتناب از عبث و توجّه به اطراف، در نماز تاکید شده است(بقره، آیه ۲۳۸)؛ 7-پرهیز از کسالت و خواب آلودگی: این رفتار نیز بیانگر عدم خشوع و خضوع در نماز است که لازم آن حضور قلب و التفات کامل است. از آداب لازم نماز آن است که اقامه نماز با حالت نشاط باشد و از اداى آن در حالت کسالت و خواب‌آلودگى و خمیازه و مانند آن اجتناب شود.8-تقارن و هماهنگی در نماز جماعت: تقارن و هماهنگى نمازگزاران در افعال نماز جماعت، از آداب آن است؛ 9-تلاوت قرآن: تلاوت آیات خدا در نماز، از آداب نماز است(آل عمران، آیه ۱۱۳)؛ 10-اهتمام به معانی و مفاهیم: لازم است تا نمازگزار با قرائت صحیح و توجّه به معانى و مفاهیم آیات و اذکار آن، نمازش را به جا آورد و از معانی و مفاهیم آن غافل نباشد.(نساء، آیه ۴۳)11-اقامه جماعت: اقامه نماز با جماعت، امرى پسندیده و مورد تشویق خدا است(بقره، آیه ۴۳؛ آل عمران، آیه ۴۳)؛  12-حضور در مسجد: فضیلت اقامه نماز، در مسجد در آیات قرآنی مورد توجه است. بنابراین، از آداب نماز آن است که نماز در مسجد به جا آورده شود و این گونه ضمن حضور در مسجد به معنای حقیقی عمران مساجد انجام گیرد. (اعراف، آیه ۲۹) 13-حضور قلب: از آداب نماز، حضور قلب است. از نظر قرآن، در اداى نماز لازم است تا همراه با نشاط و حضور قلب انجام شود(نساء، آیه ۴۳)؛ 14-خشوع قلب: حالت خشوع در نماز، امرى شایسته و مطلوب است. 15-خضوع: برگزارى نماز با خضوع و توأم با بندگى، از آداب نماز است(بقره، آیه ۲۳۸؛ اعراف، آیه ۲۰۶)؛ 16-خوف از خدا: اداى نماز، همراه با خوف و خشیت از خدا، امرى پسندیده و از آداب آن است.17-دعا و نیایش: از دیگر آداب نماز، دعا و نیایش به درگاه خدا است. 18-ذکر خدا: بیان ذکر نام خدا، همراه نماز از لوازم و واجبات نماز است که باید نمازگزار به آن توجه داشته باشد.(نساء، آیه ۱۰۳؛ اعلی، آیه ۱۵)؛ 19-رعایت وقت: مواظبت بر انجام دادن نمازها در اوقات فضیلت خود، امرى مهم و مستحبّ است. 20-رفع نیازهای مردم: سعى براى رفع نیازمندیهاى دیگران، هنگام نماز، امرى پسندیده است(ماعون، آیه ۷) 21-آراستگی تمام به زیور: از نظر قرآن آراسته ساختن خویش با زینتها، هنگام حضور در مساجد و اقامه نماز مطلوبیّت دارد و امری پسندیده است(اعراف، آیه ۳۱)؛ 22-سکوت در نماز: لزوم رعایت سکوت و اجتناب از کلام بیجا در نماز(بقره، ایه ۲۳۸)؛ 23-طهارت: طهارت در انجام نماز واجب است و نماز باید در حال طهارت و پاکى اقامه شود.(نساء، آیه ۴۳؛ مائده، آیه ۶؛ مدثر، آیه ۴) 24-طول قیام در نماز: طولانى کردن قیام در نماز، امرى پسندیده و مستحب است(بقره، آیه ۲۳۸)؛ 25-اخلاص: اداى نماز، با اخلاص و قصد قربت واجب و ضروری است.25-بهداشت : تحصیل طهارت و پاکیزگى، براى نماز و عبادت از جمله لوازم ضروری آن است که دلالت بر اهمیت بهداشت در اسلام به ویژه در نمازگزار دارد(نساء، آیه ۴۳؛ مائده، آیه ۶) 26-سبقت در نماز: سبقت در نماز امری پسندیده و مطلوب است(واقعه، آیات ۱۰ و ۱۱)