مسجد النبی(ص) ولنجک

اهمیت زبان

خداوندمتعال در قرآن کریم، هنگام برشماری برخی نعمت هایی که به آدمیان داده است، از زبان نیز سخن به میان می آورد. پس در سوره مبارکه بلد، به این موهبت بزرگ چنین اشاره می کند:آیا به او دو چشم عطا نکردیم. و زبان و دو لب (برای سخن گفتن) به او ندادیم. و راه خیر و شر را به او نشان ندادیم؟از این سخن برمی آید که بر همگان واجب و شایسته است قدر این نعمت بزرگ را بدانند و به درستی از آن استفاده کنند. امام صادق( ع) به مردی که در حضور ایشان پرحرفی می کرد، فرمود:ای مرد! سخن را کوچک و ناچیز می شماری، درحالی که خداوند آن هنگام که پیامبران خود را برانگیخت، آن چنان نبود که آنها را با طلا و نقره برانگیزد، بلکه آنان را با کلام و سخن برانگیخت.بسیاری از حسناتی که زمینه تقرب انسان به درگاه الهی را فراهم می سازند، از ناحیه «زبان» صادر می شود. پیامبر اکرم (ص) دراین باره می فرماید:مردی سخن می گوید، سخنی که سبب خشنودی خدا می شود و نمی داند به کجا می رسد و ارزش آن تا چه اندازه است. پس خداوند به خاطر آن سخن، خشنودی خود را تا قیامت برای او می نویسد.زبان، از نعمت های بزرگ الهی است که استفاده صحیح از آن، خشنودی خدا را در پی دارد.اگر زبان انسان کنترل نشود، دردسرآفرین خواهد بود و چه بسا خطرها و آسیب هایی که بر اثر زبان نگاه نداشتن و به سبب ناسنجیده گویی، دامن گیر انسان می شود.حضرت علی (ع)در توصیف ماهیت واقعی زبان می فرماید: زبان، درنده ای است که اگر رهایش کنند، می درد».پیامبر اکرم(ص)به ابوذر غفاری فرمود:ای ابوذر! هیچ چیزی برای زندانی شدن طولانی، شایسته تر از زبان نیست.حضرت علی علیه السلام در بیانی نورانی، درباره پرگویی و لغزش های حاصل از آن، چنین هشدار می دهد:آن که کلامش زیاد باشد، لغزشش زیاد خواهد بود و آن که لغزشش بسیار باشد، حیایش کم می شود. هر که حیایش کم شود، پارسایی اش اندک می شود و هر کس که پارسایی اش اندک شود، قلبش خواهد مُرد و آن کس که قلبش بمیرد، گرفتار دوزخ خواهد شد.رها ساختن زبان و از یاد بردن زیان های آن، انسان را به گرداب هلاکت می کشاند.کم گویی؛ از نشانه های خردمندی:یکی از نشانه های انسان عاقل و دوراندیش، پرهیز کردن از سخنان زیان بار و بیهوده است. فرد خردمند وقتی در خطرها و آفت های بسیار زبان می اندیشد، سکوت و کم گویی را در همه حال ترجیح می دهد. حضرت مولی الموحّدین، علی علیه السلام در این باره می فرماید: آن گاه که عقل کامل شود، سخن کاهش می یابد».نقل است که «از خردمندی پرسیدند: چرا کم سخن می گویی و بیشتر به سخنان دیگران گوش فرا می دهی؟ پاسخ داد: خدا به انسان دو گوش داده است و یک زبان؛ یعنی دو تا بشنو و یکی بگو».همچنین در احوالات آیت اللّه العظمی سید احمد خوانساری رحمه الله نقل شده است: «شخصی نزد ایشان آمد و پیرامون موضوعی، یک ساعت با ایشان صحبت کرد؛ ولی ایشان تنها با یک کلمه «بله»، جواب او را دادند».کم گویی و پرهیز از به زبان آوردن سخنان بیهوده و زیان آور، از ویژگی های صاحبان خِرد و اندیشه است.سکوت برتر است یا سخن؟:سکوت اختیار کردن، انسان را از بسیاری از خطرها و آفت ها مصون می دارد و از این نظر، فضیلتی اخلاقی است، ولی این گونه نیست که همیشه سکوت، بهتر از سخن باشد؛ گاهی سخن گفتن، سودمندتر و واجب تر از سکوت است.

جاحظ، ادیب و سخن شناس معروف که از نوابغ ادب، در کتاب البیان و التّبیین که یکی از ارکان چهارگانه ادب است، می نویسد:سخن زیاد که نکوهش و مذمت شده است، سخن بیهوده است؛ نه سخن مفید و سودمند. وگرنه علی بن ابیطالب و عبدالله بن عباس نیز سخن فراوان داشته اند.در صورتی که سخن و کلام انسان، آفت و لغزشی در پی نداشته باشد، و به جا و به موقع، ادا شود، سودمندتر و سزاوارتر از سکوت است.بیهوده گویی؛ یکی از آفت های زبانحضرت علی( ع) در کلامی آموزنده، از انسان هایی که گرفتار سخنان بیهوده اند، این گونه یاد می کند:در شگفتم از کسی که درباره چیزی سخن می گوید که نه در دنیا برایش سودی دارد و نه در آخرت، پاداشی را نصیب او می کند.به زبان آوردن سخنان بی فایده، حتی اگر گناهی را برای انسان در پی نداشته باشد، از آن جا که اوقات گران بهای عُمر را تباه می کند و آدمی را از یاد خداوند باز می دارد، مایه خُسران و خسارت در دنیا و آخرت خواهد بود.پرهیز از سخنان بیهوده که نه سود دنیایی دارد و نه منعفت اُخروی، حُکم مسلّم هر عقل سلیم است.

علت نمازهای روزانه از زبان رسول خدا‌‌(ص):*چرا نمازصبح میخوانیم؟:صبح آغاز فعالیت شیطان است هرکه در آن ساعت نماز بگذارد و خود را در معرض نسیم الهی قرار دهد از شر شیطان در امان میماند.*چرانمازظهرمیخوانیم؟:ظهر، همه عالم تسبیح خدا می گویند زشت است که امت من تسبیح خدانگوید. و نیز ظهر وقت به جهنم رفتن جهنمیان است لذا هر که دراین ساعت مشغول عبادت شود از جهنم بیمه میشود.*چرا نمازعصر میخوانیم؟:عصر زمان خطای آدم و حواست و ما ملزم شدیم در این ساعت نماز بخوانیم و بگوییم ما تابع دستورخداییم.*چرا نماز مغرب میخوانیم؟:مغرب لحظه پذیرفته شدن توبه حضرت آدم است و ما همه به شکرانه آن نمازمی خوانیم.*چرا نماز عشا میخوانیم؟خداوند متعال نماز عشا را برای روشنایی و راحتی قبر امتم قرارداد.منبع: علل الشرایع شیخ صدوق ص ۳