آثار مکر خدا و مکر خلق خدا

یکی از نام الهی «خیرالماکرین» است؛ چنان که خدا خود را در قرآن به نام «خادع» نیز معرفی می کند. به نظر می رسد که مکر به معنای چاره جویی زیرکانه و نیز نیرنگ با واژگانی دیگر چون «کید» و «خدعه» از نظر معنایی قریب است، هر چند که تفاوت و فرق های جزیی میان آنها در فرهنگ عربی آمده است.مکر می تواند پسندیده یا ناپسند باشد. از نظر حکم شرعی، اگر مکر پسندیده باشد، جواز و روا است؛ چنان که مکر و خدعه مومنان در برابر مکر و خدعه دشمنان جایز دانسته شده و خدا خود را در برابر مکر ماکرین، خیر الماکرین دانسته است.ماکر می تواند خلق یا خالق باشد، اما هر مکری ناپسند و مذموم نیست و حکم حرمت بر آن بار نمی شود، بلکه هر مکر و خدعه و کیدی که از سوی خلق نسبت به خالق یا خلق انجام می شود تا جلوی حق در آید و حق مختل شود، از نظر قرآن گناه و حرام است.