قناعت، بسندگی به میزان نیاز

قناعت حالتی در نفس انسانی است که با آن شخص به چیزی که دارد بسنده می کند و خود را بی نیاز از غیر آن می داند. بنابراین، هیچ تلاشی برای به دست آوردن چیزی بیش از میزان نیاز نمی کند.خدا در آیات قرآنی از قانع سخن به میان آورده و هم چنین در آیات قرآنی مواردی را نیز می توان یافت که به این مفهوم اصطلاحی آن اشاره دارد. هم چنین در روایات از قناعت سخن به میان آمده که برخاسته از برداشت تفسیری تبیینی معصومان(ع) از آیات قرآنی است. قناعت به یک معنای نوعی مخالفت با آزمندی و حرص است؛ زیرا اگر طمع به معنای درخواست غیر مستحق است، حرص و آزمندی به معنای درخواست فراتر از استحقاق است؛ زیرا از نظر قرآن، هر کسی به چیزی که مستحق آن است دسترسی دارد و خدا به عنوان «رزق مقسوم» آن را تضمین کرده و به شخص می دهد. بنابراین، اگر به چیزی از امور مادی دنیوی که استحقاق آن را ندارد طمع ورزد، به آن نمی رسد؛ اولا این طمع و حرص اگر نسبت به امور مادی دنیوی باشد به آن ها نخواهد رسید؛ ثانیا اگر بخواهد آن را با تلاش و کوشش برسد به غیر مستحق یا فراتر از استحقاق نخواهد رسید؛