بندگی، شکرگزاری در آسایش و سختی

از نظر آموزه های وحیانی قرآن، حقیقت بندگی زمانی در شخص تحقق می یابد که شخص در همه احوالات حامد و شاکر پروردگار جهانیان باشد. بنابراین، کسی که تنها در خوشی و آسایش و آرامش، حامد و شاکر است، و در ناخوشی و سختی، حامد و شاکر نیست، به حقیقت بندگی دست نیافته است.دست یابی به چنین مرتبت عالی در بندگی برای همگان شدنی نیست، مگر آن که مراحل آغازین را بپیماند و از نظر علمی و عملی مراتب ایمان و تقوا را به تمام پیموده و به مرتبت متعالی برسند؛ زیرا سیر تحول و تطور ایمانی و تقوای در انسان همانند سیر تحول و تطور در انسان است که از کودکی تا بلوغ کامل ادامه می یابد. بنابراین، وقتی از مرتبت عالی ایمان و تقوا سخن به میان می آید، مومن متقی در سطح «احسان اکرامی» و مصداق اتم و اکمل «محسنین» خدا را چنان بندگی می کند که از آن به بندگی بر اساس «محبت» فراتر از بندگی بر اساس «خوف یا طمع» و «رهبت یا رغبت» است.حرکت تکاملی انسان در امور معنوی هم چون ایمان و تقوا، یک صیرورت و شدن های پیاپی و دارای احوال و اطوار گوناگون است که تحولات و تطورات باطنی انسان را شکل می بخشد؛ زیرا اگر مرتبت آدمیت انسان را که همان مرتبت «استواء و اعتدال نفس انسانی» است، کف آغازین حرکت تحولی و تطوری انسان بدانیم؛ این حرکت و صیرورت الی الله در صراط مستقیم هدایت فطری عقلی و وحیانی نقلی، یک حرکت «فرآیندی» با «کدح» و «سعی» بسیار خواهد بود تا در صیرورت الی الله، «لقاء الله» در تمامیت کمالی آن شکل گیردو از «بئس المصیر» و بدترین صیرورت و شدن رهایی یابد